Spójniki pełnia ważną rolę w tworzeniu zdania, łączą ze sobą zdania oraz ich części. Szczegółowy podział spójników znajdziecie w naszej lekcji niemieckiego.
Spójniki dzielimy na:
- współrzędne - w szyku prostym, należą do nich:
- aber (ale)
- denn (bo, gdyż)
- oder (albo, lub)
- sondern (lecz, ale)
- und (i, a)
- podrzędne - zdania okolicznikowe czasu, tutaj znajdziemy spójniki takie jak:
- als (kiedy)
- bevor (zanim)
- bis (aż)
- nachdem (gdy)
- während (podczas gdy)
- weil (ponieważ)
- współrzędne - w szyku przestawny, należą do nich:
- außerdem (poza tym)
- darum/deshalb (dlatego)
- trotzdem (mimo to)
- sonst (w przeciwnym razie)
Spójniki współrzędne - szyk prosty
Zasada | Przykład | Wymowa | Tłumaczenie |
Szyk zdania pozostaje taki sam, czyli: zdanie + spójnik + podmiot + odmieniony czasownik + reszta zdania
|
Ich räume meine Wohnung auf und (ich) gehe einkaufen. | Iś rojme majne wonung ałf und gyje ajnkaufen. | Posprzątam mieszkanie i pójdę na zakupy. |
Er möchte gut Deutsch sprechen, aber er hat keine Zeit zum Deutsch lernen. | Er myśte gut dojcz szpreśen, aber er hat kajne cajt cum dojcz lernen. | On chciałby się nauczyć języka niemieckiego, ale nie ma czasu na naukę języka niemieckiego. | |
Ich besuche dich heute, denn ich muss dir etwas Wichtiiges sagen. | Iś bezuhe diś hojte, den iś mus dir etwas wihtiges zagen. | Odwiedzę cię dzisiaj, gdyż muszę ci coś ważnego powiedzieć. | |
Ich fahre dich mit dem Auto oder ich bestelle dir ein Taxi. | Iś fare diś mit dem ałto oder iś besztele dir ajn taksi. | Zawiozę Cię samochodem albo zamówię taksówkę. | |
Spójniki współrzędne to aber, denn, und, sondern, oder czyli A-D-U-S-O. Warto zapamiętać ten skrót! Tak jak w języku polskim wstawiamy przecinek przed aber, denn oraz sondern.
|
Spójniki podrzędne - zdania okolicznikowe czasu
Zasada | Przykład | Wymowa | Tłumaczenie |
Szyk zdania ulega zmianie, odmieniony czasownik przechodzi na koniec, czyli: zdanie + spójnik + podmiot + reszta zdania + odmieniony czasownik
|
Ich spüle das Geschirr ab, während Sie sich auf der Terrasse erholen. | Iś szpyle das geszir ab, werend zi ziś ałf der terase erholen. | Pozmywam naczynia, podczas gdy Pani odpocznie sobie na tarasie. |
Bevor ich das Frühstück mache, gehe ich noch mit dem Hund gassi. | Befor iś das fysztyk mahe, gyje iś noh mit dem hund gasi. | Zanim zrobię śniadanie, wyprowadzam jeszcze psa. | |
Ich habe den Teppich gestaubsaugt, als das Telefon klingelte. | Iś habe den tepiś geształbsałgt, als das telefon klingelte. | Odkurzałam dywan, kiedy zadzwonił telefon. | |
Ich warte, bis du dich entscheidest. | Iś warte, bis du diś entszajdest. | Poczekam, aż się zdecydujesz. | |
Spójniki podrzędne łączą zdanie nadrzędne ze zdaniem podrzędnym, co znaczy, że zdanie podrzędne uzupełnia informacje ze zdania nadrzędnego. Zawsze rozdzielamy je przecinkiem!
|
Spójniki współrzędne - szyk przestawny
Zasada | Przykład | Wymowa | Tłumaczenie |
Szyk zdania ulega zmianie, odmieniony czasownik przechodzi na początek, czyli: zdanie + spójnik + odmieniony czasownik + podmiot + reszta zdania
|
Ich spreche perfekt Deutsch, außerdem kann ich mich gut auf Englisch unterhalten. | Iś szpreśe perfekt dojcz, ałserdem kan iś mih gut ałf englisz unterhalten. | Mówię doskonale po niemiecki, poza tym potrafię się dobrze porozumieć po angielsku. |
Er ist heute schlecht gelaunt, darum möchte er mit keinem sprechen. | Er ist hojte szleht gelałnt, darum myśte er mit kajnem szpreśen. | On ma dzisiaj zły humor, dlatego nie chce z nikim rozmawiać. | |
Es regnet nicht, trotzdem bleibe ich zu Hause. | Es regnet niśt, trocdem blajbe iś cu hałze. | Nie pada, mimo to zostanę w domu. | |
Zieh dich warm an, sonst erkältest du dich! | Cij diś warm an, sonst erkeltest du diś! | Ubierz się ciepło, w przeciwnym razię się przeziębisz! |