W języku niemieckim tryb rozkazujący stosujemy nie tylko przy wydawaniu nakazów, ale także w innych przypadkach. Jakie są dokładne zasady stosowania, dowiecie się z naszej lekcji.
Tryb rozkazujący stosujemy, kiedy wyrażamy prośbę, polecenie lub rozkaz. Używamy do tego czasu teraźniejszego.
Czasowniki haben i sein tworzą Imperativ (tryb rozkazujący) inaczej.
TRYB ROZKAZUJĄCY:
Zasada | Zdanie | Tryb rozkazujący | Wymowa | Tłumaczenie |
Jeśli zwracamy się do 1 osoby, z którą jesteśmy w relacji "na Ty", to z odmienionego czasownika odcinamy końcówkę -st oraz pomijamy zaimek du. | Du machst dir eine Pause. | Mach eine Pause! | mah ajne pałze! | Zrób sobie przerwę! |
Jeśli zwracamy się do 1 osoby, z którą jesteśmy w relacji "na Pan/Pani", to zmieniamy kolejność zaimka i czasownika | Bitte machen Sie sich eine Pause. | Machen Sie sich eine Pause! | mahen zi zih ajne pałze! | Proszę zrobić sobie przerwę! |
Jeśli mamy doczynienia z czasownikami rozdzielnie złożonymi, to je rozdzielamy, a przedrostek przenosimy na sam koniec zdania. | Bitte nehmen Sie das Telefon ab. | Nehmen Sie das Telefon ab! | nemen zi das telefon ab! | Proszę odebrać telefon. |
Formy trybu rozkazującego dla 2. osoby liczby mnogiej pokrywają się, po odrzuceniu zaimka osobowego, z odmianą czasownika w trybie oznajmującym | Ihr schreibt Ihr arbeitet Ihr sprecht Ihr beeilt euch |
schreibt! arbeitet! sprecht! beeilt euch! |
szrajbt arbajtet szpreśt beajlt ojś |
piszcie! pracujcie! mówcie! pospieszcie się! |
WYJĄTKI:
Wyjątek | Zdanie | Tryb rozkazujący | Wymowa | Tłumaczenie |
Jeśli mamy doczynienia z czasownikami nieregularnymi, w których występuje przegłos w odmienie a >> ä to w trybie rozkazującym przegłos znika |
Du fährst schneller. Di schläfst. |
Fahr schneller! Schlaf! |
far sznela szlaf |
Jedź szybciej! Śpij! |
Jeśli mamy doczynienia z czasownikami nieregularnymi, które w temacie kończą się na -t, -d, -ig, -m, -n) to w trybie rozkazującym dodajemy "e" |
Du wartest auf mich. Du zeichnest. Du bildest. Du entschuldigst dich. |
Warte auf mich! Zeichne! Bilde! Entschuldige dich! |
warte auf miś cajhne bilde entszuldige diś |
Poczekaj na mnie! Rysuj! Utwórz! Usprawiedliw się! / Przeproś! |
CZASOWNIKI HABEN I SEIN
polski | niemiecki | wymowa |
Nie bój się! | Hab keine Angst! | hab kajne ankst |
Miejcie więcej cierpliwości! | Habt mehr Geduld! | hab mer gedult |
Bądź cicho! | Sei still! | zaj sztyl |
Nie bądźcie tacy nerwowi! | Seid nicht so nervös! | zajd niśt zo nerwys |
Niech pan / pani będzie uprzejmy/-a! | Seien Sie höflich! | zajen zi hyfliś |