Wstęp

Zawód opiekunki/opiekuna osób starszych w Niemczech dzieli się na trzy grupy zawodowe. Najpopularniejsza wśród Polek i Polaków grupa pracowników zajmujących się opieką nad seniorami w ich prywatnych domach. Dwie pozostałe, czyli opiekunowie w domu opieki (niem. Altenpflegerin lub Pflegefachfrau/Pflegefachmann) oraz pomocnicy opiekunów (Altenpflegehelfer/in) są znacznie mniej popularne ze względu na wymóg posiadania przez nie niemieckich uprawnień oraz inne warunki zatrudnienia.

Kwalifikacje

W przypadku zatrudnienia w domu opieki (niem. Heim) obowiązują przepisy zawarte w ustawie o zawodzie pielęgniarki (Pflegefachkraft). Osoba ubiegająca się o tę pracę musi ukończyć 3-letnie szkolenie pielęgniarskie. Niestety uprawnienia pielęgniarskie oraz opiekuna medycznego zdobyte w Polsce nie są respektowane przez niemieckie prawo.

Pomoc fachowej opiekunki/opiekuna, czyli Altenpflegehelfer/in również musi mieć ukończone specjalistyczne szkolenie. W tym przypadku jednak krótsze, bo trwające od 1 roku do 2 lat, w zależności od landu. W niektórych landach uznawane jest polskie wykształcenie, co pozwala podjąć pracę i w jej trakcie uzupełnić niemieckie kwalifikacje.

Obecne przepisy obowiązują od 2020 roku i trzeba zaznaczyć, że choć jest to pewne utrudnienie w przypadku poszukiwania zatrudnienia w Niemczech, to jednak ukończenie kursu daje tytuł zawodowy i szersze możliwości na rynku pracy. Zawodowa opiekunka może pracować w domach seniora, klinikach rehabilitacyjnych, przychodniach, w szpitalach na oddziałach geriatrycznych czy w hospicjach.

Praca w prywatnych domach nie wymaga natomiast specjalnych uprawnień. Seniorzy są objęci opieką medyczną i socjalną, która regularnie ich odwiedza. Opiekunka ma za zadanie wsparcie codziennych potrzeb i dotrzymywania towarzystwa seniorowi. Kluczowe w otrzymaniu dobrej oferty pracy jest nie tyle samo doświadczenie w opiece, co poziom znajomości języka niemieckiego, który umożliwi dobry kontakt z podopiecznym i jego rodziną.

Forma zatrudnienia

Różnica między pracą w domach prywatnych a domach opieki widoczna jest w formie zatrudnienia. Zawodowe opiekunki mogą liczyć na umowę o pracę w oparciu o niemieckie przepisy. Po okresie próbnym trwającym do 6 miesięcy możliwe jest podpisanie umowy na czas nieokreślony.

W przypadku pracy w domach prywatnych kwestia formy zatrudnienia bywa różnie rozwiązywana. Opiekunka może być zatrudniona bezpośrednio przez zainteresowaną rodzinę, niemiecką firmę opiekuńczą lub przez polską firmę pośrednictwa pracy. Może także podjąć się zatrudnienia na zasadach własnej działalności gospodarczej.

Najpopularniejsze formy to pośrednictwo firm opiekuńczych i agencji zatrudnienia. Daje ono gwarancję zarówno rodzinie, jak i opiekunce płynności w świadczeniu usług, opieki prawnej i administracyjnej.

Obowiązki

Do podstawowych zadań opiekunów w domach opieki należy pomoc podopiecznym w podstawowych czynnościach życiowych jak jedzenie, higiena czy poruszanie się. Należy do tego zmiana pieluch, pościeli, mycie i ubieranie. W przypadku osób w poważniejszym stanie, unieruchomionych, czynności te wykonywane są przez dwie osoby, z pomocą specjalistycznego sprzętu.

W domach starości specjalizujących się w opiece nad osobami z demencją, chorobami psychicznymi, ze względu na pracę wymagającą siły fizycznej, chętniej przyjmowani są mężczyźni. Praca jest trudniejsza, jednak z reguły jest lepiej wynagradzana.

Poza podstawowymi czynnościami opiekunowie podają też leki, zmieniają opatrunki, mierzą temperaturę i ciśnienie. Powinni dbać o zajęcia w czasie wolnym seniora oraz wspierać rodzinę, służąc radą, jak z nim postępować.

Standardowo w domu opieki na jednego opiekuna przypada kilku seniorów, dlatego trzeba mieć dobrą organizację pracy i sprawnie radzić sobie zwłaszcza w kluczowych momentach dnia jak np. poranny obchód. To utrudnia nawiązanie głębszej relacji z podopiecznymi. Obowiązki muszą być wykonane w określonym czasie, dlatego nie ma tu chwili na dłuższą rozmowę.

Zdecydowanie inaczej wygląda praca opiekunki w domu prywatnym. Przede wszystkim opiekunka zajmuje się jednym bądź dwoma podopiecznymi, dzięki czemu łatwiej jest jej nawiązać kontakt i głębszą relację. Podobnie jak zawodowi opiekunowie, dba ona o higienę seniora, przyjmowanie przez niego leków i inne podstawowe potrzeby. Zapewnia mu aktywności zarówno umysłowe, jak i fizyczne.

Najczęściej do jej obowiązków należy również ogólnie rozumiane prowadzenie domu – czyli sprzątanie, gotowanie, robienie zakupów. Ważne, by dodać, że w czynnościach medycznych jest wyręczana przez służby medyczne i socjalne.

Istnym plusem jest to, że w domu prywatnym to opiekunka decyduje, kim się ma opiekować, wybiera ofertę dopasowaną do własnych możliwości i oczekiwań. Można więc bardziej indywidualnie dobrać podopiecznego, miejsce i warunki zatrudnienia.

Czas pracy a czas wolny

Forma zatrudnienia wpływa na podejście do czasu pracy. Pracowników domu opieki obowiązują przepisy prawa pracy, które określają maksymalny wymiar czasu pracy w tygodniu do 35 godzin i 6 dni.

Dziennie pracownik nie może pracować dłużej niż 10 godzin, a gdy jego czas pracy przekracza 6 godzin, przysługuje mu 30-minutowa przerwa regeneracyjna. Pomiędzy zakończeniem a rozpoczęciem kolejnego dnia pracy musi upłynąć minimum 11 godzin.

Nie należy zapominać, że placówki opiekuńcze mogą świadczyć usługi w zakresie opieki dziennej, jak i całodobowej. Dlatego jest to często praca w systemie zmianowym, mająca wszelkie tego zalety i wady.

Do zalet należy wyższe wynagrodzenie za pracę w weekendy, święta czy nocą. Często pracodawca umożliwia określenie, którą zmianę chce się obsługiwać. Gorzej, gdy praca na zmiany odbywa się w systemie rotacyjnym.

Nadgodziny są rozpatrywane zależnie od pracodawcy. Może za nie przysługiwać dodatkowe wynagrodzenie lub czas wolny.

Praca opiekuna w domu prywatnym nie ma wyraźnie wyznaczonych godzin pracy.

Opiekunka osoby starszej najczęściej podejmuje współpracę z polską firmą na podstawie umowy o świadczenie usług. Jest to legalna i zarazem najbardziej rozpowszechniona forma współpracy na rynku usług opiekuńczych.

Agencja zapewnia opiekunce zakwaterowanie w domu podopiecznego. Dlatego zgodnie z przepisami, aby zabezpieczyć jej prawa, umowa powinna określać liczbę godzin, przez jaką usługi mają być świadczone. Powinno to być ok. 40 godzin tygodniowo, tak jak w przypadku każdego pełnoetatowego zajęcia.

Ilość godzin zawarta w kontrakcie powinna być określona na podstawie doświadczenia agencji i w porozumieniu z osobą, która podejmuje zlecenie. Te same zapisy dotyczące czasu świadczenia usługi powinna zawierać umowa agencji z podopiecznym.

Zatrudnienie opiekunki w domu prywatnym oznacza jej zakwaterowanie w tym samym miejscu, co za tym idzie trudniej jest oddzielić pracę od życia prywatnego i potrzeby wolnego czasu. Dla niektórych pracodawców jest on bowiem rozumiany jako oglądanie wspólnie telewizji z seniorem czy udział w rodzinnych uroczystościach. Opiekunka może mieć na ten temat zupełnie inne zdanie.

Praca w prywatnym domu oznacza też pracę na czas określony. Nie ma takiej ciągłości jak w domu opieki, gdzie zatrudnienie nie zależy od danego podopiecznego.

Utrzymanie

Plusem pracy opiekunek w domach prywatnych jest brak kosztów własnego utrzymania: opiekunowie nie płacą za zakwaterowanie, wyżywienie, często również i dojazd. Minus stanowi to, że samemu trzeba wykonywać czynności porządkowe, gotować i robić zakupy.

W przypadku domów opieki – niektóre umożliwiają zakwaterowanie pracownikom, jednak zwykle jest to odpłatne. Trzeba też samemu zadbać o wyżywienie i utrzymanie.

Podsumowanie

Zawód opiekunki osób starszych w Niemczech może być wykonywany przez osoby o różnym stopniu doświadczenia, wykształcenia i znajomości języka niemieckiego. Trzeba jednak pamiętać, że to od nich zależeć będą oferty pracy do nas kierowane.

Duże zapotrzebowanie na opiekunki daje możliwość zatrudnienia w domach prywatnych nawet bez wcześniejszego doświadczenia, a jego nabycie, zweryfikowanie swoich preferencji pozwoli z czasem na wybór najkorzystniejszych ofert.