Witamina B12, znana również jako kobalamina, jest kluczowym składnikiem odżywczym, który odgrywa ważną rolę w produkcji czerwonych krwinek, funkcjonowaniu układu nerwowego oraz syntezie DNA. Jest jedną z najbardziej złożonych witamin i, w przeciwieństwie do innych witamin, występuje głównie w produktach pochodzenia zwierzęcego. Niedobór witaminy B12 może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, w tym anemii i zaburzeń neurologicznych.
Właściwości witaminy B12
- Produkcja czerwonych krwinek: Witamina B12 jest niezbędna do tworzenia zdrowych czerwonych krwinek, które transportują tlen w całym organizmie. Jej niedobór może prowadzić do anemii megaloblastycznej.
- Funkcjonowanie układu nerwowego: Witamina B12 jest kluczowa dla prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego, pomagając w utrzymaniu zdrowych komórek nerwowych i syntezie mieliny, substancji otaczającej włókna nerwowe.
- Synteza DNA: Witamina B12 bierze udział w procesie tworzenia DNA, co jest niezbędne dla podziału komórek i produkcji materiału genetycznego.
- Wsparcie dla zdrowia psychicznego: Witamina B12 odgrywa rolę w produkcji neuroprzekaźników, co wpływa na nastrój i funkcje poznawcze.
Niedobór witaminy B12
Niedobór witaminy B12 jest stosunkowo powszechny, szczególnie wśród osób na diecie wegańskiej, osób starszych oraz osób z zaburzeniami wchłaniania. Skutki niedoboru:
- Anemia megaloblastyczna: Niedobór witaminy B12 może prowadzić do anemii, która objawia się zmęczeniem, osłabieniem, bladością skóry oraz dusznością.
- Zaburzenia neurologiczne: Niedobór witaminy B12 może prowadzić do objawów neurologicznych, takich jak mrowienie w dłoniach i stopach, problemy z równowagą, osłabienie mięśni, a w skrajnych przypadkach do trwałego uszkodzenia nerwów.
- Problemy z pamięcią i koncentracją: Niedobór witaminy B12 może wpływać na funkcje poznawcze, prowadząc do problemów z pamięcią i koncentracją oraz zwiększając ryzyko depresji.
Nadmiar witaminy B12
Witamina B12 jest ogólnie uważana za bezpieczną, nawet w dużych ilościach, ponieważ nadmiar jest wydalany z organizmu z moczem. Jednak w rzadkich przypadkach nadmiar może prowadzić do:
- Trądziku i problemów skórnych: U niektórych osób duże dawki witaminy B12 mogą powodować zmiany skórne, takie jak trądzik.
- Interakcje z lekami: Wysokie dawki witaminy B12 mogą wpływać na skuteczność niektórych leków, dlatego osoby na terapii farmakologicznej powinny skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem suplementacji.
Dobowe zapotrzebowanie na witaminę B12
- Niemowlęta (0-6 miesięcy): 0,4 µg/dobę
- Niemowlęta (7-12 miesięcy): 0,5 µg/dobę
- Dzieci 1-3 lata: 0,9 µg/dobę
- Dzieci 4-8 lat: 1,2 µg/dobę
- Dzieci 9-13 lat: 1,8 µg/dobę
- Nastolatki 14-18 lat: 2,4 µg/dobę
- Dorośli: 2,4 µg/dobę
- Kobiety w ciąży: 2,6 µg/dobę
- Kobiety karmiące: 2,8 µg/dobę
Źródła witaminy B12
Witamina B12 występuje głównie w produktach pochodzenia zwierzęcego. Osoby na dietach wegańskich lub wegetariańskich powinny rozważyć suplementację witaminy B12 lub spożywanie wzbogacanych produktów, aby uniknąć niedoborów.
TOP 10 produktów z największą zawartością witaminy B12
- Małże: Około 98,9 µg/100 g
- Wątróbka wołowa: Około 83,1 µg/100 g
- Wątróbka drobiowa: Około 16,6 µg/100 g
- Sardynki: Około 8,9 µg/100 g
- Tuńczyk: Około 9,8 µg/100 g
- Łosoś: Około 4,9 µg/100 g
- Makrela: Około 19 µg/100 g
- Śledź: Około 13,8 µg/100 g
- Wzbogacane płatki zbożowe: Około 6 µg/100 g
- Mleko: Około 0,9 µg/250 ml