Czas wyruszyć po zdrowie

Nie jest tajemnicą, że podeszły wiek niestety bardzo często nie skłania do największego rodzaju aktywności - zarówno fizycznej, jak i intelektualnej. Mięśnie odmawiają posłuszeństwa, a coraz to nowe schorzenia mocno dają się we znaki. Pogarsza się pamięć, spostrzegawczość, opóźnia czas reakcji - co niejednokrotnie powoduje problemy w codziennym funkcjonowaniu, nie mówiąc o podjęciu większego wysiłku w różnych dziedzinach. Jeśli nie ma regularnej pracy nad samym sobą, a aktywność seniora ogranicza się do oglądania telewizji i spędzania czasu w dość bezproduktywny sposób, pogarsza się stan psychofizyczny, a przede wszystkim maleje radość płynąca z życia.

I tutaj właśnie największa rola przypisana jest opiekunowi bądź opiekunce dla starszej osoby - aby zmotywować seniora do aktywności, która jest, rzecz jasna,  odpowiednio skorelowana z możliwościami jego organizmu. Niech będzie to zajęcie nie forsujące, pozwalające chociaż w minimalnym stopniu zadbać o sprawność seniora na różnych płaszczyznach. W końcu nie od dziś wiadomo, że tajemnicą długowieczności jest połączenie utrzymanego w dobrej kondycji ciała oraz umysłu.

Metoda małych kroków

Opiekunkom osób starszych zaleca się, aby w pierwszej kolejności nie narzucały na siłę dużej ilości zajęć lub takich, które są znane ze swojej intensywności. Należy pamiętać, że senior powinien sam przekonać się o skuteczności i dobroczynnym wpływie na swoje zdrowie różnych form aktywności, aby ich wykonywanie niosło mu radość, a w konsekwencji również satysfakcję z powodu pokonywania własnych słabości czy ograniczeń.

Dobrym rozwiązaniem wstępnym, umożliwiającym pracę aktywizującą seniora, jest zaproponowanie krótkich, niezbyt obciążających spacerów (15-20 minut, 3-5 razy w tygodniu), na przykład w ulubionej okolicy, położonej nieopodal domu starszej osoby. Najlepiej, żeby był to teren pełen zieleni, posiadający kilka szlaków bądź też ścieżek spacerowych, ułatwiających wybór alternatywnej trasy w ramach urozmaicenia następnej pieszej wyprawy. Dzięki regularnym, nawet stosunkowo niedługim spacerom, poprawia się krążenie, organizm ulega dotlenieniu i nabiera większych sił. Szczególnie pora wiosenna i letnia sprzyjają wycieczkom już bardziej zaawansowanym, natomiast na samym początku warto wziąć przede wszystkim pod uwagę czynniki pogodowe oraz predyspozycje seniora, dopiero z czasem angażując go do bardziej wzmożonej aktywności.

Należy pamiętać, że najistotniejszą cechą aktywności fizycznej jest regularność - nawet jeśli preferowana forma ruchu odbywa się w relatywnie krótkim czasie, trzeba pilnować, aby odbywała się systemie cyklicznym - tylko wtedy ma szansę przynieść efekty.

Specjalne zajęcia dedykowane osobom starszym

Wśród dostępnych w różnych lokalizacjach propozycji spędzania aktywnie czasu przez seniora, często można natknąć się na te, które są związane ze specjalnymi placówkami, organizującymi starszym osobom wolny czas (zwłaszcza podczas sezonu jesiennego oraz zimowego). Niejednokrotnie pojawiają się ogłoszenia nawołujące do wzięcia udziału w wybranych wydarzeniach lub zajęciach (turystyczne rajdy połączone ze zwiedzaniem konkretnych obiektów, aqua aerobic, joga lub zajęcia z kategorii fitness), dostosowane do stanu zdrowotnego określonej grupy starszych osób.

W jaki sposób opiekunka może wspomóc swoimi działaniami aktywność seniora, jeśli chodzi o funkcjonowanie w tego typu organizacjach? Z pewnością uda jej się wiele zdziałać w zakresie pozyskiwania źródeł motywacji i nowych inspiracji - pokazując seniorowi kolejne miejsca wraz z ich programem, sprawi, że pozna on każde z zajęć, sprawdzi, co może wynieść dla siebie pod względem uczestnictwa, a także przekona się, jaka forma aktywności najbardziej go interesuje. Warto wiedzieć, że dbanie o sprawność fizyczną nie tylko wyzwala pozytywne emocje i powoduje produkowanie tak zwanego “hormonu szczęścia”, ale przede wszystkim ma bezcenne skutki zdrowotne, opóźniając procesy starzenia oraz zapobiegając w pewnym stopniu rozwojowi niektórych schorzeń czy chorób.

W klubach przeznaczonych dla seniorów pracują odpowiednio przeszkoleni i posiadający wysokie kwalifikacje trenerzy wraz z rehabilitantami, których profesjonalna wiedza oraz doświadczenie stanowią gwarancję bezpieczeństwa dla starszej osoby. Dodatkowo, zajęcia grupowe wpływają w korzystny sposób samopoczucie seniora - wytwarza się bowiem atmosfera przynależności, utożsamienia z innymi, następuje moment komunikacji z kimś “z zewnątrz”, a nie tylko rodziną, opiekunem i lekarzem. To niezwykle ważny element próby dążenia do wewnętrznej harmonii i utrzymania pogody ducha w podeszłym wieku.

Sprawność intelektualna - osobny rodzaj treningu

Dążąc do zachowania aktywności na wielu poziomach w starszym wieku, nie wolno zamykać się również na ćwiczenia związane ze sprawnością umysłu. Statystyki pokazują, że niestety coraz większa ilość seniorów cierpi na postępujące problemy z pamięcią, kojarzeniem i łączeniem w logiczny ciąg poszczególnych faktów, a także zatrzymuje się na etapie posiadanej już w wielu aspektach wiedzy, nie próbując szukać innych wyzwań intelektualnych.

Zadaniem opiekunki jest wspomóc starszą osobę w treningu umysłowo-pamięciowym, rozpoczynając pracę z nią od bardzo prostych, niewymagających dużej ilości wysiłku ani czasu ćwiczeń. Ich celem jest również poprawa koncentracji i zdolności przetwarzania informacji, ułatwiających funkcjonowanie choćby w kontaktach z rodziną, lekarzem, nie wspominając o lepszej orientacji, jeśli chodzi o koordynowanie załatwiania istotnych z punktu widzenia seniora formalności. Jak zatem mogą wyglądać podstawowe ćwiczenia, wspierające starszego człowieka w utrzymaniu intelektualnej kondycji na dobrym poziomie?

• Codzienne rozmowy z opiekunką - zadawanie seniorowi prostych pytań na powszednie, “życiowe” i praktyczne tematy,
• Wspólne rozwiązywanie krzyżówek i łamigłówek logicznych,
• Proste gry planszowe - propozycja mogąca być realizowana w ramach zajęć grupowych w ośrodku lub organizacji,
• Czytanie przez opiekunkę - ulubione opowiadania, powieści seniora bądź artykuły prasowe, wiadomości ze świata (każda z tych form na swój sposób jest dobra i przynosi inne korzyści), po lekturze powinien być również czas na refleksję oraz rozmowę (zadawanie starszej osobie krótkich, nieskomplikowanych pytań odnośnie przeczytanego przed chwilą tekstu)

Gdy tylko możliwości zdrowotne seniora na to pozwalają, świetnym krokiem będzie wdrożenie bardziej zaawansowanych ćwiczeń usprawniających intelekt, takich jak na przykład wycieczki do muzeów, galerii sztuki, biblioteki, teatru czy kina. Każde z tych wyjść powinno kończyć się dyskusją odnośnie obejrzanej wspólnie wystawy, spektaklu, bądź filmu.

Doskonałym rozwiązaniem, jeżeli chodzi o utrzymanie sprawności intelektualnej, jest uczestnictwo w wykładach oraz specjalnych ćwiczeniach terenowych oferowanych przez tak zwane “uniwersytety trzeciego wieku”. To placówki posiadające szeroki wachlarz zajęć do wyboru, które są dostosowane do konkretnych pasji seniora, a nade wszystko pozwalają na poszukiwania kolejnych hobby, nie forsując przy tym nadmiernie organizmu starszego człowieka.

Najważniejszym zadaniem, kluczowym elementem roli opiekunki/opiekuna w aktywizacji seniora (oprócz niezaprzeczalnie priorytetowej kwestii bezpieczeństwa), jest służenie przez cały czas pomocną dłonią, połączone z nieustannym podejmowaniem inicjatywy, zachęcając do podjęcia wybranych działań i ich konsekwentnej kontynuacji.

Jak już wcześniej zostało wspomniane, czynniki najbardziej wpływające na powodzenie aktywizacyjnego przedsięwzięcia, to regularność i świadomość ciągłej pracy nad samym sobą. Opiekunka powinna również dbać o to, aby senior miał poczucie, że ona jest przy nim w trudnych chwilach załamania, a jej starania obejmują wszystko, co się da, żeby wspomóc go mentalnie oraz fizycznie, podnosząc na duchu w momencie pokonywania własnych ograniczeń lub słabości.

Sprawdź inne artykuły o tematyce opiekuńczej, które pomogą w przygotowaniach do podjęcia nowych zleceń: https://dobrasztela.pl/kacik-opiekunki/aktualnosci/artykuly