Opieka nad osobą leżącą to nie lada wyzwanie. Jakie trudności mogą Cię spotkać? Na co należy zwrócić uwagę? Przeczytaj... 

Senior unieruchomiony w łóżku - przyczyny zdrowotne i specyfika pracy opiekunki

Opiekunka zajmująca się seniorem wielokrotnie musi stawiać czoła czekającym ją w pracy wyzwaniom - właściwie każdego dnia. Każdy przypadek jest inny i naznaczony mocno indywidualnymi cechami, zwłaszcza w kontekście stanu psychofizycznego seniora. Choć schorzenia bywają zróżnicowane - zarówno w swojej specyfice, jaki stopniu zaawansowania, szczególna sytuacja ma miejsce wtedy, gdy opiekunka musi zajmować się osobą leżącą. To zobowiązanie do podjęcia podwójnego wysiłku ze strony opiekunki - psychicznego, ale przede wszystkim fizyczne. Takie obciążenie zmusza opiekunkę do bycia w nieustającej gotowości, a przede wszystkim bardzo dużego poświęcenia w pracy. Unieruchomienie seniora może bowiem mieć swoje źródło w wielu problemach zdrowotnych

Do najczęstszych należą między innymi choroby związane z układem krążenia, neurologicznym, a także poważniejszymi dolegliwościami kostno-stawowymi. Przyczyna unieruchomienia seniora jest niezwykle istotna, pozwala bowiem na detaliczne wyznaczenie zadań opiekunki, która powinna również wspierać seniora w motywacji dotyczącej ćwiczeń rehabilitacyjnych.

Zadania opiekunki podczas pracy z osobą pozostającą w pozycji leżącej

Ludzki organizm, jak powszechnie wiadomo, nie lubi być przyzwyczajony do pozostawania w jednej pozycji przez dłuższy czas. W momencie, gdy jest to pozycja leżąca, zwiększa się ryzyko powstania tak zwanych odleżyn. Odleżyny to rany powstające na skórze na skutek długotrwałego przebywania w pozycji leżącej. Rany tego typu niestety bardzo trudno się goją, a podrażniona dość mocno skóra wymaga intensywnej higieny oraz regeneracji. Rolą opiekunki w takim momencie jest przede wszystkim dbanie o profilaktykę, czyli modyfikacja pozycji leżącego seniora w dwugodzinnych odstępach.

Pamiętaj, aby nie przekładać osoby chorej całkowicie na bok, ponieważ zwiększa to ryzyko powstania odleżyn, z uwagi na sprzyjające uciskowi miejsce. Podstawę w zapobieganiu odleżynom stanowi także odpowiednia higiena i używanie specjalnych plastrów. Jak powinna być przeprowadzana i jakie czynności, z zachowaniem właściwych środków ostrożności i zaleceń lekarskich musi wykonać opiekunka seniora?

1. Skrupulatne i regularne wspomaganie higieny podopiecznego. Jest to działanie o charakterze profilaktycznym - aby zapobiec odleżynom, skóra seniora musi być zawsze idealnie czysta i sucha. Należy korzystać z jednorazowych środków higienicznych (priorytetem jest zachowanie ich sterylności). Jeśli jednak dojdzie już do wstępnych podrażnień, powinno się korzystać ze specjalistycznych pianek myjących, nie powodujących bardziej zgubnych skutków dla stanu zdrowia skóry seniora.
    
2. Właściwe umieszczanie podopiecznego na łóżku i zmiany pozycji. To niezwykle ważny element, ponieważ wiąże się z dbaniem o bezpieczeństwo seniora. Jeśli nie będziesz przestrzegać reguł odnoszących się do prawidłowego ułożenia swojego podopiecznego, możesz zaszkodzić zarówno jemu, jak i sobie. Istnieje  bowiem szansa, że  w niefortunny sposób przeciążysz swój kręgosłup lub pogorszysz ucisk doskwierający seniorowi. Ważne, abyś o tym pamiętała i przed rozpoczęciem pracy jako opiekunka została w tym zakresie dobrze przeszkolona, najlepiej przez lekarza i rehabilitanta.
    
3. W dużej części przypadków, osoby leżące dotknięte są schorzeniami związanymi z układem ruchowym (tj. mięśniami i stawami). Rola opiekunki w takiej sytuacji sprowadza się w szczególności do pomocy w ramach ćwiczeń rehabilitacyjnych, które musi wykonywać senior. Ich zakres, intensywność oraz regularność powinny być ustalane podczas konsultacji  z lekarzem-specjalistą, a sam przebieg (jeśli są zaawansowane), nadzorowany przez rehabilitanta. Profesjonaliści muszą czuwać nad poprawnym wykonywaniem ćwiczeń, ale również kontrolować pracę opiekunki - aby za każdym razem zachowywała właściwe środki ostrożności i bezpieczeństwa.
    
4. Przygotowanie przestrzeni domowej dla udogodnień osoby niepełnosprawnej. Bardzo ważnym ułatwieniem, które może pomóc unieruchomionemu podopiecznemu, jest zamontowanie specjalnych uchwytów i poręczy, pozwalających na bezkolizyjne zmiany pozycji, Tego typu narzędzia stają się również sporą pomocą dla opiekunki - dzięki temu nie musi ona wykorzystywać całej swojej siły fizycznej, aby uczestniczyć w opiece nad seniorem. Możemy do nich zaliczyć także między innymi: wózek inwalidzki, łóżko rehabilitacyjne, materac przeciwodleżynowy, balonik, maty antypoślizgowe, boczne barierki zapobiegające upadkowi.
    
5. Wykonywanie czynności pielęgnacyjno-regenerujących. Świetnym sposobem na poprawę krążenia u seniorów pozostających na dłużej w pozycji leżącej, jest wykonywanie specjalnego masażu, usprawniającego naturalne procesy zachodzące w organizmie człowieka. Kolejnym niezwykle ważnym aspektem są czynności stricte pielęgnacyjne, które w odróżnieniu od tych typowo higienicznych mają na celu dodatkowe zabezpieczenie skóry przed podrażnieniami oraz ochronę miejsc już poddanych infekcji. Właściwa pielęgnacja, oparta przede wszystkim na naturalnych składnikach, jest w stanie znacząco wpłynąć na poprawę kondycji skóry seniora.

Pogodzenie się z niepełnosprawnością

Wiele mówi się o fizycznych aspektach pomocy seniorowi pozostającemu w pozycji leżącej. Warto jednak przyjrzeć się psychicznej stronie problemu - w końcu niepełnosprawność powoduje rewolucję w życiu, przewartościowując wszystko, co dotychczas uchodziło za normalne i naturalne. Większość podopiecznych nie potrafi się z tym pogodzić, a co więcej, istnieje duże ryzyko, że ich stan psychiczny przerodzi się w chorobę, jaką jest depresja. Jakie zadanie stoi w takiej chwili przed opiekunką? Czy w zakresie jej obowiązków powinno leżeć czynne wsparcia seniora również pod względem psychicznym?

Oczywiście, że tak! Kluczem do odpowiedniej opieki nad podopiecznym jest zrozumienie go dzięki empatii i cierpliwości. Trzeba nadmienić, iż niekiedy osoby, które zostały dotknięte schorzeniami utrudniającymi ruch i komunikację, potrafią na pewnym etapie cieszyć się życiem dużo bardziej i chłonąć je intensywniej, aniżeli ci będący ludźmi całkowicie sprawnymi. Taki proces wymaga jednak czasu i spokoju, a w pierwszej kolejności - wyrozumiałości ze strony rodziny oraz najbliższego otoczenia.

Opiekunka, przebywając z seniorem przez większą część doby, ma szansę nawiązać z nim więź, pozwalającą na ukształtowanie nici wzajemnego porozumienia. Jej rola wydaje się więc nieoceniona, ponieważ pomoc podopiecznemu i jego rodziny w tym trudnym czasie ma szczególną wartość, również dla bliskich, potrzebujących trochę wytchnienia, dystansu do całej sprawy. Pamiętaj, że Twoja pomocna dłoń, chęć wysłuchania i poświęcenia czasu seniorowi czasami znaczą dla niego więcej, niż materialna forma wsparcia. Zwykła rozmowa, uśmiech, odnalezienie łączących Was tematów - mimo, że pozornie nie do wykonania, z czasem tego typu gesty stanowią podwaliny dla wspaniałej przyjaźni między opiekunką a jej podopiecznym.

Przełomowym krokiem może okazać się zaproponowanie konsultacji ze strony specjalisty-psychologa, jednak warto uwzględnić fakt, że przynajmniej na początku senior niekoniecznie będzie przychylny takiemu rozwiązaniu. Robienie czegoś na siłę z pewnością nie przyniesie upragnionych rezultatów w każdej sferze - zatem priorytetem zarówno dla Ciebie jako opiekunki, ale też rodziny seniora, powinno być jego dobro. Troska nie powinna zaspokajać naszych prywatnych potrzeb czy pobudek, ale być bezinteresowna, nie podszyta żadnym wyrachowaniem lub chęcią otrzymania czegoś w zamian dla siebie. Warto mieć te kwestie na uwadze podczas organizowania dla podopiecznego przyjaznej przestrzeni i atmosfery, która w swoim założeniu ma ułatwić mu stawienie czoła dysfunkcjom zdrowotnym.

Sprawdź inne artykuły o tematyce opiekuńczej, które pomogą w przygotowaniach do podjęcia nowych zleceń: https://dobrasztela.pl/kacik-opiekunki/aktualnosci/artykuly