Wyrozumiałość jako słowo klucz w komunikacji

Wiele opiekunek, które rozpoczyna dopiero swoją drogę w tej profesji, bardzo często zwraca w pierwszej kolejności uwagę na trudności w komunikacji z seniorami. Niejednokrotnie bywa i tak, że skarżą się na niechęć i brak współpracy ze strony swoich podopiecznych, które bywa szczególnie uciążliwe zwłaszcza w momentach wymagających tego magicznego rodzaju porozumienia pomiędzy opiekunką a seniorem. U opiekunki pojawia się wtedy z reguły frustracja, zmęczenie i brak motywacji do dalszego działania.

Z czego wynikają właśnie te błędy w komunikacji? Czy istnieje szansa, aby systematyczna praca pomogła polepszyć kontakt między opiekunką a seniorem? Oczywiście, że tak, ponieważ kluczową kwestią, jeśli chodzi o komunikację międzyludzką, jest skłonność do nawiązywania kompromisów i bycia wyrozumiałym. Zwłaszcza ta druga cecha ma bezpośrednie wręcz przełożenie na stosunki opiekunki z podopiecznym – w końcu to ona, jako osoba zajmująca się seniorem, musi stanąć na wysokości zdania względem okazania dużego zrozumienia seniorowi.

Jak wiadomo, bywają sytuacje, w których cierpliwość i wyrozumiałość mogą znaleźć się już na granicy wytrzymałości, ale zadaniem opiekunki jest utrzymać emocje na wodzy. To senior jest w tej relacji osobą starszą wiekiem, doświadczeniem życiowym, a przede wszystkim – jego samopoczucie, sposób zachowania i określonego rodzaju podejście stanowią najczęściej konsekwencję schorzeń zdrowotnych, na które cierpią seniorzy.  Można do nich zaliczyć również objawy związane z ogólnym pogorszeniem kondycji psychofizycznej, co w zasadzie jest w wielu przypadkach przedsionkiem depresji.

Wszystkie te aspekty dotyczą w istocie procesów ogólnego starzenia się organizmu – zarówno ciała, jak i duszy.  Seniorzy niestety zwykle popadają w apatię, która łączy się również z ogólnym zniechęceniem, zamknięciem w sobie i izolacją przed światem zewnętrznym. Opiekunka – jeśli tylko posiada odpowiednie narzędzia, jest właściwie przygotowana i uodporniona na wszelkie ewentualności, jest w stanie w mądry sposób przebić się przez „mur” oddzielający ja oraz podopiecznego.

Przede wszystkim: kultura, szacunek i zaangażowanie

Pamiętaj, że senior pozostający pod Twoją opieką z całą pewnością nie ma z założenia złych intencji w stosunku do Ciebie. To naturalne, że czuje się nieswojo wobec nowo zaistniałej w jego życiu sytuacji, a także nowego domownika (opiekunki), który od pewnego momentu ma towarzyszyć mu prawie na każdym kroku w trakcie doby. Zadaniem opiekunki jest uszanowanie tego faktu i w dużej mierze nadanie „normalności” z początku trudnym gestom i wzajemnym „docieraniu się w relacji”.

Kluczem w tej kwestii pozostaje wierność trzem cechom: kulturze, szacunkowi i zaangażowaniu. Jeśli uda Ci się zachować je w nawet w momentach kryzysowych, to znaczy, ze świetnie nadajesz się do pracy opiekunki. Zajmowanie się starszą osobą wymaga dużych pokładów wewnętrznej kultury osobistej, ponieważ pozwala ona na zorganizowanie przestrzenie w domu seniora dla Was obojga.

Szacunek to z kolei absolutna podstawa podstaw – bez niego nie zbudujesz właściwie żadnej relacji, ponieważ nie będziesz mieć silnych fundamentów. Zaangażowanie gwarantuje z kolei niesłabnący entuzjazm w pracy nad komunikacją, ale żeby wszystko się powiodło, powinno trwać cały czas, po obydwu stronach (Twojej i seniora).

Nieodzownym elementem w budowaniu poprawnego systemu komunikacji jest również szczerość, która umożliwia konwersację skoncentrowaną na informowaniu wzajemnie o swoich potrzebach. Z perspektywy opiekunki szczerość seniora odgrywa szczególnie niebagatelną rolę, ponieważ dzięki niej może mieć świadomość reakcji swojego podopiecznego na każde działanie, na przykład konkretnych środków farmakologicznych.

Poradnik komunikacji od A do Z

 Choć podstawowe zasady, które trzeba mieć na względzie, jeśli chodzi o komunikację z seniorem, zostały już opisane powyżej, warto jednak pamiętać o tych, które nie tylko są uniwersalne, ale mogą również zostać wykorzystane w konkretnym kontekście sytuacyjnym. 

 1. Nie narzucaj seniorowi kwestii odnoszących się do ogólnej organizacji jego gospodarstwa domowego. Mimo tego, że to Ty sprawujesz nad nim pieczę, właściwym gospodarzem wciąż pozostaje Twój podopieczny, który ma absolutne prawo decyzji w sprawach mających ingerować choćby np. w bardziej zaawansowane szczegóły remontowe.

2.  Nie próbuj zupełnie na siłę zaprzyjaźniać się ze swoim podopiecznym. Wasza relacja powinno rozwijać się naturalnie, bez nadawania temu procesowi zbędnego tempa lub ogólnego pośpiechu.

3.  Miej ZAWSZE na uwadze dobro seniora – jako aspekt zdecydowanie priorytetowy. Otoczenie go troską i opieką to Twój obowiązek, zatem zwróć uwagę na wszelkie elementy, które mogłyby podopiecznemu potencjalnie zagrozić.

4.  Nigdy nie pomijaj wagi słów – sposób, w jaki formułujesz zwroty do seniora, są niezwykle istotne w komunikacji i znaczą bardzo dużo dla samego podopiecznego. Pamiętaj, że starsi ludzie niekiedy nazbyt emocjonalnie reagują na pewne sprawy; nie zawsze oznacza to ich chęć przeniesienia negatywnych odczuć na kogoś, ale po prostu – zrzucenie swojego poirytowania czy różnego rodzaju psychicznego balastu o różnej wadze. Staraj się zatem korzystać ze słów mądrze i z namysłem – a gdy zdarzy Ci się gorszy dzień lub puszczą Ci nerwy, po prostu przeproś , prosząc równocześnie o wyrozumiałość.

5.  Nie wahaj się przyznać do błędu. Nawet jeśli czegoś nie wiesz, nie jesteś pewna, masz wątpliwości (np. odnośnie stosowania leków, funkcjonowania określonych reguł w pielęgnacji czy spraw formalno-urzędowych), to nie jest wymóg, abyś pozowała na wieczną superbohaterkę. Nie na tym polega praca opiekunki – podczas pełnienia swoich obowiązków wciąż się dokształcasz i tak naprawdę masz bezwzględne prawo przyznać się do niewiedzy na dany temat. To samo tyczy się również popełnianych ewentualnie błędów – gdy już się zdarzą, nie obarczaj siebie winą za całe zło, tylko świadomie ponieś konsekwencje, nie powtarzając ich już później w przyszłości.

 Komunikacja z seniorem – lekcja pokory

 Współpraca z seniorem posiada swoje niewątpliwe wady i zalety – dla jednych osób komunikacja będzie w jednej z tych grup, dla innych w drugiej… I...nie ma w tym w ogóle nic dziwnego, ponieważ różnimy się – charakterem, doświadczeniami z przeszłości, wartościami, które nas ukształtowały…

Warto jednak, niezależnie od wyznawanych zasad czy też stopnia świadomości własnych umiejętności interpersonalnych, postawić na pozytywne podejście. Nie możemy zakładać z góry, że nasz podopieczny nas nie zaakceptuje bądź będzie odnosił się do nas nieżyczliwie i nieuprzejmie. Pamiętajmy o tym, jak ważne jest tak zwane pierwsze wrażenie – to, jak zaprezentujemy się na wstępie, ma spore przełożenie na późniejszą komunikację i odbiór naszej osoby.

Nie należy również zapominać, że rozmowa (a przede wszystkim sama chęć podjęcia dialogu, leżąca po obydwu stronach), to pierwszy krok do rozwiązania kryzysowej sytuacji czy też konfliktu. Praca ze starszym podopiecznym to nieustanna nauka – przede wszystkim empatii, wrażliwości i rozwijania w sobie zdolności słuchania drugiego człowieka.

Sprawdź inne artykuły o tematyce opiekuńczej, które pomogą w przygotowaniach do podjęcia nowych zleceń: https://dobrasztela.pl/kacik-opiekunki/aktualnosci/artykuly