Lekcja 23
Czas przeszły
Czas przesływ języku niemieckim jest ważny. Z dzisiejszej lekcji dowiecie się jak tworzyć czas przeszły i kiedy go stosować.
20 marca 2020
Wyróżniamy dwa czasy przeszłe: Perfekt oraz Präteritum
1) Czas Perfekt
a) Znacznie popularniejszym i częściej stosowanym jest czas Perfekt, stosujemy gdy:
- mało oficjalny, stosowany na codzień w rozmach ze znajomymi, rodziną, w mailach
- mówimy o skutkach jakiegoś działania, które odczywamy obecnie
b) Tworzenie Perfekt:
- PERFEKT = Hilfsverb (odmienione) + Partizip II Hilfsverb czyli odmieniona forma "haben" oraz "sein", wskazuje na osobę, natomiast Partizip II pozosotaje w formie bezosobowej i nie ulega zmienie.
- Czasownik posiłkowy "sein" - stosujemy gdy wyrażamy ruch
- Osoba i czasownik pomocniczy "haben" - pozostałe przypadki, a także połączenie z wszystkimi czasownikami zwrotnymi (mich, dich, sich...) niezależnie czy odnoszą się do ruchu czy nie.
2. Czas Präteritum
a) Czas ten stosujemy gdy:
- oficjalny, stosowany w kontekście literackim, w telewizji, radio, gazetach, pracach naukowych
- jeśli w zdaniu występują czasowniki modalne (dürfen, können, müssen, möchten, sollen, wollen), a także haben i sein
b) Tworzenie Präteritum:
- CZASOWNIKI REGULARNE bezokolicznik = temat + en/n temat czasownika + t + końcówka osobowa
- CZASOWNIKI NIEREGULARNE temat czasownika z Präteritum + końcówka osobowa Czasowniki nieregularne w Präteritum dla pierwszej i trzeciej osoby nie posiadają końcówek!
Całą lekcję do pobrania w formie PDF znajdziecie również w naszej lekcji - wystarczy tylko nacisnąć przycisk "pobierz lekcje" i zostanie ona pobrana.
Pod opisem każdej lekcji macie możliwość sprawdzenia swojej wiedzy w naszym quizie na dany temat.
Tworzenie Präteritum - czasowniki regularne
| Osoba | Końcówka | Przykład | Wymowa | Tłumaczenie |
| ich | -te | Ich machte Mittagsessen | iś mahte mitagesen | Ja robiłam obiad. |
| du | -test | Du machtest Mittagsessen | du mahtest mitagesen | Ty robiłeś obiad. |
| er | -te | Er machte Mittagsessen | er mahte mitagsesen | On robił obiad. |
| sie | -te | Sie machte Mittagsessen | zi mahte mitagesen | Ona robiła obiad. |
| es | -te | Es machte Mittagsessen | es mahte mitagsesen | Ono robiło obiad. |
| wir | -ten | Wir machten Mittagsessen | wir mahten mttagsssen | My robiliśmy obiad. |
| ihr | -tet | Ihr machtet Mittagsessen | ir mahtet mttagsssen | Wy robiliście obiad. |
| sie | -ten | Sie machten Mittagsessen | zi mahten mttagsssen | Oni robili obiad. |
| Sie | -ten | Sie machten Mittagsessen | Zi mahten mttagsssen | Państwo robili obiad. |
| Wyjątek | Przykład | Wymowa | Tłumaczenie | |
| jeśli temat czasownika kończy się na -d, -t, -m, -n, wtedy przed dodaniem "t", wstawiamy "e" | Du arbeitest als Betreuerin. | Du arbajtest als betrojerin. | Pracujesz jako opiekunka. | |
Tworzenie Präteritum - czasowniki nieregularne
| Osoba | Końcówka | Przykład | Wymowa | Tłumaczenie |
| ich | - | ich ging gestern in den Laden | iś ginge gestern in den laden | Ja poszłam wczoraj do sklepu. |
| du | -st | du gingst gestern in den Laden | du gingst gestern in den laden | Ty poszedłeś wczoraj do sklepu. |
| er | - | er ging gestern in den Laden | er ging gestern in den laden | On poszedł wczoraj do sklepu. |
| sie | - | sie ging gestern in den Laden | zi ging gestern in den laden | Ona poszła wczoraj do sklepu. |
| es | - | es ging gestern in den Laden | es ging gestern in den laden | Ono poszło wczoraj do sklepu. |
| wir | -en | wir gingen gestern in den Laden | wir gingen gestern in den laden | My poszliśmy wczoraj do sklepu. |
| ihr | -t | ihr gingt gestern in den Laden | ir gingt gestern in den laden | Wy poszliście wczoraj do sklepu. |
| sie | -en | sie gingen gestern in den Laden | zi gingen gestern in den laden | Oni poszli wczoraj do sklepu. |
| Sie | -en | sie gingen gestern in den Laden | zi gingen gestern in den laden | Państwo poszli wczoraj do sklepu. |
Tworzenie Perfekt - SEIN
| Osoba | Czasownik posiłkowy "sein" | Przykład | Wymowa | Tłumaczenie |
| ich | bin | ich bin nach Deutschland gefahren | iś bin nah dojczland gefaren | Ja pojechałam do Niemiec. |
| du | bist | du bist nach Deutschland gefahren | du bsit nah dojczland gefaren | Ty pojechałaś do Niemiec. |
| er | ist | er ist nach Deutschland gefahren | er ist nah dojczland gefaren | On pojechał do Niemiec. |
| sie | ist | sie ist nach Deutschland gefahren | zi ist nah dojczland gefaren | Ona pojechała do Niemiec. |
| es | ist | es ist nach Deutschland gefahren | es ist nah dojczland gefaren | Ono pojechało do Niemiec. |
| wir | sind | wir sind nach Deutschland gefahren | wir zind nah dojczland gefaren | My pojechaliśmy do Niemiec. |
| ihr | seid | ihr seid nach Deutschland gefahren | ir zajt nah dojczland gefaren | Wy pojechaliście do Niemiec. |
| sie | sind | sie sind nach Deutschland gefahren | zi zind nah dojczland gefaren | Oni pojechali do Niemiec. |
| Sie | sind | Sie sind nach Deutschland gefahren | zi zind nah dojczland gefaren | Państwo pojechali do Niemiec. |
Tworzenie Perfekt - HABEN
| Osoba | czasownik "haben" | Przykład | Wymowa | Tłumaczenie |
| ich | habe | ich habe Obst gekauft | iś habe obst gekauft | Ja kupiłem owoce. |
| du | hast | du hast Obst gekauft | du hast obst gekauft | Ty kupiłeś owoce. |
| er | hat | er hat Obst gekauft | er hat obst gekauft | On kupił owoce. |
| sie | hat | sie hat Obst gekauft | zi hat obst gekauft | Ona kupiła owoce. |
| es | hat | es hat Obst gekauft | es hat obst gekauft | Ono kupiło owoce. |
| wir | haben | wir haben Obst gekauft | wir haben obst gekauft | My kupiliśmy owoce. |
| ihr | habt | ihr habt Obst gekauft | ir habt obst gekauft | Wy kupiliście owce. |
| sie | haben | sie haben Obst gekauft | zi haben obst gekauft | Oni kupili owoce. |
| Sie | haben | Sie haben Obst gekauft | zi haben obst gekauft | Państwo kupili owoce. |
Partizip Perfekt (Partizip II) czasowników słabych i nieregularnych.
| 1. Większość niemieckich czasowników słabych tworzy imiesłów czasu przeszłego regularnie, tzn. do tematu bezokolicznika dodaje się przedrostek ge-, a po temacie końcówkę -t lub -et, np: | |||
| a) sagen | ge-sag-t | ||
| machen | ge-mach-t | ||
| fragen | ge-frag-t | ||
| lernen | ge-lern-t | ||
| zeigen | ge-zeig-t | ||
| haben | ge-hab-t | ||
| b) antorten | ge-antwort-et | ||
| warten | ge-wart-et | ||
| bilden | ge-bild-et | ||
| zeichnen | ge-zeichn-et | ||
Czasowniki złożone nierozdzielnie
| Czasowniki złożone nierozdzielnie (z przedrostkami be-, er-, ge-, ver- itd.) oraz zakończone na -ieren nie otrzymują przedrostka ge-, lecz tylko końcówkę -t, dodawaną do tematu bezokolicznika, np: | |||
| c) besuchen | besuch-t | ||
| erzählen | erzähl-t | ||
| gehören | gehör-t | ||
| verbessern | verbesser-t | ||
| zerstören | zerstör-t | ||
| diktieren | diktier-t | ||
| studieren | studier-t | ||
Czasowniki złożone rozdzielnie
| Czasowniki złożone rozdzielnie otrzymują końcówkę -t lub -et oraz (z reguły) przedrostek ge-, który występuje w środku pomiędzy przedrostkiem a rdzeniem czasownika, np: | |||
| d) aufmachen | aufgemacht | ||
| einkaufen | eingekauft | ||
| vorstellen | vorgestellt | ||
| zumachen | zugemacht | ||
| UWAGA: Partizip II od czasownika złożonego kennen lernen brzmi: kennen gelernt. | |||
Czasowniki nieregularne tworzą Partizip II
| 2. Czasowniki nieregularne (oraz modlane z przegłosem) tworzą Partizip II podobnie jak czasowniki w punkcie 1a, tzn. z przedrostkiem ge- oraz końcówką -t lecz zmieniają samogłoski rdzenne, np: | |||
| Infinitiv | Partizip II | ||
| bringen | gebracht | ||
| denken | gedacht | ||
| kennen | gekannt | ||
| nennen | genannt | ||
| wissen | gewusst | ||
| können | gekonnt | ||
| müssen | gemusst | ||
| dürfen | gedurft | ||
| mögen | gemocht | ||
Partizip Perfekt (Partizip II) czasowników mocnych.
| Partizip II czasowników mocnych tworzy się (w większości przypadków) przez dodanie do bezokolicznika przedrostka ge- (patrz podpunkt a); często występuje również zmiana samogłoski lub samogłosek rdzennych (patrz podpunkt b), np: | |||
| Infinitiv | Partizip II | ||
| a) fahren | ge-fahren | ||
| geben | ge-geben | ||
| halten | ge-halten | ||
| kommen | ge-kommen | ||
| lesen | ge-lesen | ||
| rufen | ge-rufen | ||
| schlafen | ge-schlafen | ||
| sehen | ge-sehen | ||
| waschen | ge-waschen | ||
| wachsen | ge-wachsen | ||
| b) bitten | ge-beten | ||
| bleiben | ge-blieben | ||
| essen | ge-gessen | ||
| finden | ge-funden | ||
| gehen | ge-gangen | ||
| helfen | ge-holfen | ||
| liegen | ge-legen | ||
| nehmen | ge-nommen | ||
| schließen | ge-schlossen | ||
| schreiben | ge-schrieben | ||
| schwimmen | ge-schwommen | ||
| singen | ge-sungen | ||
| sitzen | ge-sessen | ||
| sprechen | ge-sprochen | ||
| springen | ge-sprungen | ||
| stehen | ge-standen | ||
| stehlen | ge-stohlen | ||
| steigen | ge-stiegen | ||
| sterben | ge-storben | ||
| treffen | ge-troffen | ||
| trinken | ge-trunken | ||
| tun | ge-tan | ||
| werden | ge-worden | ||
| werfen | ge-worfen | ||
| ziehen | ge-zogen | ||
| UWAGA: Partizip II czasownika posiłkowego sein brzmi: gewesen. | |||
Czasowniki nierozdzielnie złożone
| Czasowniki nierozdzielnie złożone (z przedrostkami be-, er-, ge-, ver-, itd.) nie otrzymuja przedrostka ge-. Niektóre formy Partizip II brzmią tak samo jak bezokolicznik (podpunkt c). W większości występuje jednakże zmiana samogłoski lub samogłosek rdzennych (podpunkt d), np.: | |||
| Infinitiv | Partizip II | ||
| c) bekommen | bekommen | ||
| empfangen | empfangen | ||
| gefallen | gefallen | ||
| vergessen | vergessen | ||
| d) beginnen | begonnen | ||
| besprechen | besprochen | ||
| empfehlen | empfohlen | ||
| entstehen | entstanden | ||
| vergleichen | verglichen | ||
| verlieren | verloren | ||
| verstehen | verstanden | ||
Czasowniki złożone rozdzielnie
| Czasowniki złożone rozdzielnie (z przedrostkami ab-, an-, auf-, itd.) otrzymują w Partizip II przedrostek ge-, który występuje w środku wyrazu pomiędzy przedrostkiem właściwym czasownika a czasownikiem podstawowym, np: | |||
| Infinitiv | Partizip II | ||
| abfahren | abgefahren | ||
| anbieten | angeboten | ||
| anfangen | angefangen | ||
| ankommen | angekommen | ||
| anrufen | angerufen | ||
| aufstehen | aufgestanden | ||
| aussteigen | ausgestiegen | ||
| einladen | eingeladen | ||
| einsteigen | eingestiegen | ||
| eintreten | eingetreten | ||
| einwerfen | eingeworfen | ||
| stattfinden | stattgefunden | ||
| teilnehmen | teilgenommen | ||
| zurückkommen | zurückgekommen | ||
Pobierz Lekcje
Tworzenie Präteritum - czasowniki regularne
Tworzenie Präteritum - czasowniki nieregularne
Tworzenie Perfekt - SEIN
Tworzenie Perfekt - HABEN
Partizip Perfekt (Partizip II) czasowników słabych i nieregularnych.
Czasowniki złożone nierozdzielnie
Czasowniki złożone rozdzielnie
Czasowniki nieregularne tworzą Partizip II
Partizip Perfekt (Partizip II) czasowników mocnych.
Czasowniki nierozdzielnie złożone
Czasowniki złożone rozdzielnie
Pobierz Lekcje
