Zróżnicowanie schorzeń u osób z niepełnosprawnością ruchową

Zawód opiekunki związany jest z podejmowaniem mniejszych bądź większych wyzwań, wśród których najistotniejsze stanowi opieka nad seniorem sama w sobie. Niejednokrotnie przecież zdarza się, że podopieczny oddawany przez rodzinę w ręce opiekunki jest osobą cierpiącą na naprawdę poważne schorzenia - w tym cała rzesza z nich bywa niekiedy zmuszona do poruszania się na wózku inwalidzkim. Sytuacja taka wymusza na opiekunce zachowanie specjalnych reguł dotyczących ostrożności i bezpieczeństwa, które powinno zostać zapewnione seniorowi podczas zajmowania się nim.

Jakie schorzenia lub dolegliwości są w stanie spowodować korzystanie przez starszą osobę z wózka inwalidzkiego? W tej kwestii występuje bardzo duże zróżnicowanie, bowiem nie wszyscy seniorzy poruszający się za pomocą wózka to podopieczni całkowicie sparaliżowani. Geneza ich schorzeń może być naprawdę szeroka: od mniejszych dolegliwości związanych z kośćmi i stawami, przez problemy neurologiczne, osteoporozę (bardzo częsty przypadek u kobiet), aż po bardziej zaawansowanego choroby, takie jak Alzheimer, Parkinson czy stwardnienie rozsiane. Czasem przyczynę stanowi również przejście mniej lub bardziej poważnego w skutkach wypadku komunikacyjnego - samochodowego bądź z udziałem pieszych.

Osoby w podeszłym wieku są w szczególności narażone na ryzyko wystąpienia udaru lub wylewu, a to kolejny z powodów zmuszających je do konieczności używania wózka inwalidzkiego. Twój podopieczny może być nawet w całości sprawny, ale w dużej części osłabiony - przebytą wcześniej chorobą lub doznanych w wyniku wypadkiem. Obligatoryjność korzystania w takich przypadkach z wózka inwalidzkiego wymaga zarówno od seniora, jak i opiekuna, wiele cierpliwości oraz zrozumienia dla występujących ograniczeń.

Jak pomagać osobie na wózku inwalidzkim?

Przede wszystkim, zadaniem opiekunki jest podjęcie detalicznych konsultacji z rodziną seniora oraz jego lekarzami, dotyczących tematu jego stanu zdrowia oraz poziomu zaawansowania jego aktualnej niepełnosprawności. Dzięki uzyskanym informacjom i zaleceniom będziesz mieć pełen obraz wskazówek co do funkcjonowania seniora w praktyce. Pamiętaj, że zdrowie i bezpieczeństwo Twojego podopiecznego powinny stanowić priorytet dla Ciebie, ale też jego samego, dlatego warto ustalić jasne zasady związane z ograniczeniami i restrykcjami, którym senior musi się bezwarunkowo poddać. Tak naprawdę wszystko jest uzależnione od indywidualnych potrzeb seniora oraz stopnia, w jakim musi być on wspierany pomocą z zewnątrz. Oto kilka rad dla opiekunki, która zajmuje się seniorem korzystającym z wózka inwalidzkiego.

1. W miarę możliwości, nie wyręczaj swego podopiecznego we wszystkim - to najgorsze, co możesz zrobić. Takie zachowanie przyzwyczaja seniora do zachowanie przez niego całkowitej bezradności i sprzyja rozwojowi depresji - podopieczny ma poczucie, że nie jest już dla nikogo potrzebny, a jego wartość ma znikome znaczenie. Pozwól seniorowi działać (oczywiście, respektując zasady ograniczające go z uwagi na stan zdrowotny) w zakresie realizacji podstawowych czynności (na przykład związanych z podstawowym zadbaniem o samego siebie lub drobnej pomocy przy porządkowaniu gospodarstwa domowego, a nawet gotowaniu).
    
2. Samodzielność kluczem do porozumienia między opiekunką a seniorem. Pozwolenie podopiecznemu na samodzielne wykonywanie niektórych czynności (na przykład spożywanie posiłków) przyczynia się również do zwiększenia zaufania w relacji opiekunka-senior. Starsza osoba, którą się zajmujesz, z pewnością poczuje w Tobie “bratnią duszę”, a przede wszystkim ostoję i wsparcie, jeśli jednocześnie zostawisz jej pewną część niezależności oraz odrębności.
    
3. Wytrzymałość fizyczna i cierpliwość jako czynniki wspomagające pracę z osobą poruszającą się na wózku inwalidzkim. Pamiętaj, że jako opiekunka będziesz zobowiązana do odpowiedniego sadzania podopiecznego na jego wózku, a następnie zdejmowania z niego we właściwym momencie. Tego typu czynności wymagają od Ciebie niezwykłej wprawy i ostrożności, a służy to temu, abyś nie zaszkodziła zarówno seniorowi, jak i sobie. Ważną kwestię stanowi tutaj edukacyjna rola lekarza i rodziny, którzy powinni przysposobić Cię do umieszczania seniora w poprawnej pozycji, w zależności od okoliczności - na przykład podczas spożywania posiłku czy odpoczynku. Stosowanie tej wiedzy w praktyce, w trakcie zajmowania się podopiecznym pozwoli zapobiec lub zmniejszyć ryzyko ewentualnych negatywnych skutków długotrwałego przebywania przez seniora w pozycji leżącej.
    

Trudności dotyczące opieki nad osobą korzystającą z wózka inwalidzkiego

Niestety, bardzo często, pomimo przygotowanego w teorii planu działania i odpowiedniego poziomu wiedzy, może dojść do nieprzewidzianych zdarzeń, związanych z zachwianiem niebezpieczeństwa seniora. Należy pamiętać, że choć wózek inwalidzki ma w swoim założeniu usprawnić codzienne funkcjonowanie seniora, to niestety czasami może stać się narzędziem uprzykrzającym życie. Sfrustrowany swoimi ograniczeniami senior czasami jest w stanie zaszkodzić samemu w sobie w sposób nieświadomy. Mowa tutaj na przykład o nadwyrężaniu swoich sił, niewłaściwym podejściu do korzystania z wózka inwalidzkiego (traktowanie go jako zło konieczne, a nie coś, co niesie pomoc).

Myśląc o uprzykrzaniu życia w kontekście wózka inwalidzkiego, trzeba również poruszyć kwestię niewygody, związaną z przemieszczaniem się w miejscach publicznych. Choć współcześnie, zwłaszcza w państwach Europy Zachodniej istnieje sporo udogodnień przeznaczonych dla osób poruszających się na wózku inwalidzkim, to jednak wciąż wiele brakuje do wersji idealnej - świata, które nie będzie dla niepełnosprawnych pełnym pułapek miejscem. Ryzyko dotyczące bezpieczeństwa seniora obarcza oczywiście w głównej mierze opiekunkę, wystawiając ją jednocześnie pod ocenę innych (szczególnie w miejscach publicznych, gdzie jest również narażona na konieczność toczenia samodzielnej, niekiedy nierównej walki z przeciwnościami).

Pamiętaj, aby nie bać się nigdy prosić innych o pomoc - zwłaszcza w momentach, gdy masz na przykład trudności z podniesieniem wózka, aby wejść do autobusu lub określony budynek nie posiada specjalnie przystosowanej dla niepełnosprawnych windy. Warto, żebyście i Ty i Twój podopieczny wiedzieli, że proszenie o pomoc w takich sytuacjach nie jest niczym uwłaczającym! Dlatego nie zapominaj również o tym aby dbać o pozytywne nastawienie -  zwłaszcza w gorszych chwilach Twojemu podopiecznemu przyda się solidna porcja wsparcia. Zauważ, że spora część zmuszonych do korzystania z wózków inwalidzkich ludzi w podeszłym wieku, kompletnie nie radzi sobie z faktem, że są nie do końca sprawni. Wywołane przez czynniki zewnętrzne ograniczenia działają na nich frustrująco i przygnębiająco - szczególnie wtedy, gdy wcześniej byli relatywnie rzecz ujmując, osobami pełnymi sił oraz energii, nawet mimo swojego wieku. Wiesz, jak bardzo musi być to dla nich trudne, aby nagle przestawić się na prawie zupełny poziom zależności od swojego opiekuna?

Zatroszcz się zatem  o dobre samopoczucia seniora i zważając na obowiązujące Was restrykcje, zorganizuj mu w ciekawy sposób czas, nie dając większej ilości powodów do frustracji i załamania. Z pewnością oboje będziecie się przy tym świetnie bawić, a dodatkowo Wasz kontakt może ulec zmianie, przeradzając się w zdecydowanie bardziej bliską więź. Pamiętaj również, żeby okazywać swojemu podopiecznemu dużo zrozumienia w tym wywołującym w nim negatywne emocje czasie - zobaczysz, że wraz z jego upływem senior ma szansę nauczyć się czerpania radości z życia na nowo.

Sprawdź inne artykuły o tematyce opiekuńczej, które pomogą w przygotowaniach do podjęcia nowych zleceń: https://dobrasztela.pl/kacik-opiekunki/aktualnosci/artykuly