Poznaj czynności, które możesz wykonywać na zleceniu podczas sprawowania opieki nad osobą starszą...

Odpowiedzialność nadrzędnym obowiązkiem każdej opiekunki

Najczęściej zadawane pytanie, padające w kontekście zawodu opiekunki/opiekuna  zajmującej/zajmującego  się osobą starszą, związane jest z rodzajem wykonywanych w pracy obowiązków. Jak wygląda ich zakres? Czy muszą obejmować również szeroko zakrojone czynności pielęgnacyjne, przekraczające nierzadko zróżnicowaną granicę intymności? Bardzo trudno jest podać jednoznacznie brzmiącą odpowiedź, która sprawdziłaby się we wszystkich przypadkach 

Rozpoczynając rozważania na ten temat i dostrzegając dużą ilość dostępnych alternatyw obowiązków, jakie pojawiają się w perspektywie podjęcia pracy jako opiekun/opiekunka dla starszej osoby, nie sposób nie wspomnieć najpierw o czymś najważniejszym - odpowiedzialności. Z pozoru może wydawać się to nazbyt oczywiste, jednak jak często uczy rzeczywistość - wcale tak oczywiste nie jest.

Odpowiedzialność w zakresie obowiązków opiekunki seniora dotyczy przede wszystkim świadomości aspektów zdrowotnych, możliwości wystąpienia konkretnych zagrożeń, a także posiadania wiedzy potrzebnej do zminimalizowania ryzyka w określonych sytuacjach. Należyta odpowiedzialność powinna być oczywiście również rozumiana jako coś nieodzownego i pomocnego zarówno dla zdrowia oraz bezpieczeństwa seniora, ale też samego opiekuna bądź opiekunki. Poczucie odpowiedzialności jest zatem czymś, co z pewnością można nazwać odrębnym, uniwersalnym rodzajem obowiązku w pracy opiekunki dla osoby w podeszłym wieku - jego nadrzędna wartość determinuje kolejne zadania i wyzwania w tym zawodzie.

Obowiązki a elastyczność kandydata i preferencje rodziny

Przymierzając się do szukania ogłoszeń o pracę dla opiekunki seniora, warto najpierw zastanowić się nad swoją elastycznością w kontekście obowiązków możliwych do wykonania. Czy pewne czynności nie będą stanowiły dla nas problemu? Być może powodowały pewien rodzaj dyskomfortu, lub wiązały się z nazbyt dużym obciążeniem psychicznym i fizycznym? Te wszystkie czynniki trzeba wziąć pod uwagę, bowiem warto wiedzieć, że szerzej pojmowana elastyczność związana z podjęciem określonych działań (niezależnie od stanu zdrowotnego, wieku, płci czy też demencji starczej na zaawansowanym poziomie), siłą rzeczy ułatwia otrzymanie pracy w charakterze opiekunki. W dużej mierze do takiej osoby po prostu częściej wysyła się informację zwrotną w sprawie kilku spotkań rekrutacyjnych, ponieważ jej zawodowa uniwersalność pozwala na dopasowanie do ogłoszeń różnego rodzaju.

Główny podział obowiązków opiekunki dla seniora składa się z dwóch kategorii, obejmujących czynności związane ze sprawowaniem pieczy nad samym seniorem oraz wynikające z potrzeby zajmowania się gospodarstwem domowym. Należy pamiętać, że rodzina seniora powinna uwzględnić w zamieszczanej ofercie przynajmniej podstawowe wiadomości odnośnie obowiązków opiekuna. Ich szczegółowy kształt ustala się na końcowym etapie postępowania rekrutacyjnego, wraz z koordynatorem wyjazdu w agencji pośredniczącej w kontaktach pomiędzy kandydatem na opiekuna a rodziną starszej osoby.

Zadania bazowe i zaawansowane

 W obrębie zadań przeznaczonych dla opiekunki seniora, możemy wyróżnić umownie istniejący podział na obowiązki podstawowe oraz te, które można już określić mianem zaawansowanych czy też rozszerzonych. Do pierwszej grupie zaliczane są najczęściej:

• Sukcesywna pomoc w czynnościach dnia codziennego,
• Wsparcie w prowadzeniu pielęgnacji i utrzymywaniu higieny (mycie, czesanie),
• Udzielanie pomocy przy realizacji potrzeb fizjologicznych,
• Dbanie o asekurację w przemieszczaniu się (jeśli jest to konieczne),
• Pomoc w wymianie specjalistycznych wkładek dla dorosłych (jeśli jest to niezbędne)
   

Warto nadmienić, iż przedstawione powyżej obowiązki z tak zwanej kategorii podstawowej ulegają bardzo często modyfikacji, w zależności od stopnia samodzielności seniora. Do grupy zadań zaawansowanych można natomiast przyporządkować wszelkie zajęcia dotyczące podjętych przez opiekunkę prób aktywizacji starszej osoby, co oznacza zaplanowaną organizację czasu seniora. Co może się na nią złożyć?

• Czytanie i rozmowa,
• Realizacja prostych ćwiczeń pamięciowych,
• Spacery na świeżym powietrzu (uzależnione w swojej częstotliwości i intensywności od stanu zdrowotnego seniora),
• Utrzymywanie seniora przy “kontakcie z rzeczywistością” - wspólne słuchanie radia, wiadomości ze świata, konwersacje na temat bliskich osób z rodziny,
• Angażowanie starszej osoby w drobne czynności domowe,
• Wyjścia do kina/teatru/restauracji (jeśli stan zdrowia w ogóle pozwala nawet na taką aktywność w sporadycznym wydaniu)

Ważnym elementem, obecnym w zakresie obowiązków, jest dbanie o stan gospodarstwa domowego (wspominane już wcześniej jako druga główna kategoria obligatoryjnych zadań opiekunki). Jak zatem rozumieć ten bardzo ogólnie brzmiący wymóg? Czy opiekunka musi wykonywać również cięższe prace fizyczne? Z reguły nie, ponieważ zwykle rodzina do tego typu zajęć zatrudnia inne osoby (ogrodnik, konserwator techniczny, itd.). Może natomiast zdarzyć się sytuacja, że opiekunka zostanie poproszona o wykonanie pewnej dodatkowej czynności, ale jest to oczywiście równoznaczne z faktem, że powinna za nią otrzymać osobną zapłatę. Najczęściej jednak do standardowych obowiązków w kontekście prowadzenia domu seniora, należą:

• Przygotowywanie (nie zawsze jest wymagane) oraz podawanie starszej osobie wydzielonych posiłków w trakcie dnia,
• Robienie zakupów potrzebnych do domu (artykuły spożywcze i gospodarcze, czasami wizyty w aptece),
• Utrzymywanie czystości w domu (sprzątanie pomieszczeń zajmowanych i wykorzystywanych przez siebie oraz seniora),
• Pranie, prasowanie, układanie ubrań w szafach (w zależności od rodzaju preferencji danej rodziny),
• Załatwianie spraw urzędowo-formalnych (np. płacenie rachunków)

Opiekunka a pielęgniarka - odmienny podział obowiązków

Trzeba pamiętać, że funkcja opiekunki dla seniora i przydzielone jej zadania, nie odpowiadają w żadnym razie tym, które są zarezerwowane do wykonywania przez pielęgniarkę bądź pracownika opieki medycznej. Opiekunka nie może wejść w ich zakres kompetencji, ponieważ łączy się to z osobnym zasobem kwalifikacji oraz uprawnień i w konsekwencji sprowadza na danego pracownika obciążenie większą odpowiedzialnością. Choć oczywiście u opiekunki bardzo dobrze widziana, a nawet niezbędna jest podstawowa znajomość na temat chorób osób w podeszłym wieku i praktyczne doświadczenie w radzeniu sobie z sytuacjami kryzysowymi, to jednak sprawowanie pieczy nad seniorem w kwestiach czysto medycznych należy pozostawić innym osobom.

W tej kategorii zadań (których nie powinna wykonać opiekunka), umieszcza  się między innymi:

• Podawanie choremu insuliny,
• Dokonywanie pomiarów wartości cukru w organizmie,
• Zajmowanie się opatrywaniem dużych, otwartych ran,
• Podawanie leków w wydzielonych dawkach,
• Operacje związane z wykonywaniem zastrzyków bądź dostarczaniem innych substancji leczniczych przez strzykawkę,
• Koordynacja zaawansowanych ćwiczeń i zabiegów rehabilitacyjnych,
• Przeprowadzanie wszystkich innych czynności, zakwalifikowanych jako czynności o charakterze medycznym

Bezpieczeństwo pracy

Dla dobra własnego i seniora warto pamiętać o kilku zasadach, które umożliwiają bezpieczną i komfortową współpracę. Przede wszystkim, nigdy nie wolno zapominać o nałożeniu higienicznych, jednorazowych rękawiczek przed przystąpieniem do jakiegokolwiek zadania związane z pielęgnacją starszej osoby. To priorytetowa reguła, gwarantująca zachowanie sterylnych warunków pracy.

Kolejnym, niezwykle istotnym punktem, jest należyta dbałość o czystość, odkażanie (a w razie potrzeby lub konieczności - o wymianę), wszystkich przedmiotów i narzędzi, ułatwiających pomoc przy higienie seniora.

Kluczowe wymaganie stanowi również zachowanie wszelkich środków ostrożności podczas wykonywania obowiązków oraz nieustanne monitorowanie stanu psychofizycznego starszej osoby, która podlega opiece.

Właściwa staranność i czujność obecna u opiekuna/opiekunki w trakcie podejmowanych czynności pozwoli na wykształcenie w sobie poczucia większego spokoju oraz pewności, co sprawi, że można obdarować nimi także podopiecznego wraz z jego rodziną, zyskując w zamian ich spore zaufanie, połączone z uznaniem dla naszej pracy.

Sprawdź inne artykuły o tematyce opiekuńczej, które pomogą w przygotowaniach do podjęcia nowych zleceń: https://dobrasztela.pl/kacik-opiekunki/aktualnosci/artykuly