Osteoporoza
co to za choroba?
Jak opiekować się Podopiecznym z osteoporozą,czym jest osteoporoza i ją leczyć. Zapraszamy do przeczytania artykułu...
14 grudnia 2018
Charakterystyka i przyczyny choroby
Osteoporoza, wbrew powszechnie panującym opiniom, przekonaniom i stereotypom, nie jest wyłącznie domeną kobiet, jeśli chodzi o schorzenia osób w starszym wieku. Uznawana za chorobę cywilizacyjną, dotyka również mężczyzn, choć oczywiście nie występuje równie często, co u kobiet. Osteoporoza, określana mianem “cichego złodzieja” lub “niewinnego złoczyńcy”, powoli i niekiedy w niezwykle mało widoczny sposób zaczyna działać destrukcyjnie na ludzki organizm. Na ryzyko zachorowania najbardziej narażone są osoby po 70. roku życia. Termin “osteoporoza” w ujęciu dosłownym oznacza „porowate kości”. Osoby cierpiące na tę dolegliwość zaczynają odczuwać większą słabość kości, co silnie wpływa na zwiększające się ryzyko złamania. Warto zwrócić uwagę na ilość i rodzaj czynników ryzyka, z których wynikają przyczyny występowania osteoporozy.
- Osteoporoza występująca wcześniej u matki. Badania naukowe wykazały spore ryzyko zachorowania na osteoporozę, jeśli wcześniej miała ją matka lub babcia pacjenta/pacjentki. Oznacza to, że dana osoba jest w takim momencie dużo bardziej narażona na wystąpienie choroby, niż reszta, która tej przypadłości nie ma od kogo “odziedziczyć”.
- Wątła budowa ciała. Osoby posiadające “drobne kości”, o niezbyt rozbudowanej sylwetce, są zdecydowanie bardziej narażone na borykanie się z problemem osteoporozy. ”. Spadek masy kostnej dotyczy wszystkich bez wyjątku, ale ten sam pięcioprocentowy ubytek masy kości będzie miał inne skutki u osób o drobnych kościach w porównaniu do osoby o kościach masywnych.
- Menopauza i zaprzestanie miesiączkowania. Mniej więcej około 49 roku życia, jajniki przestają produkować estrogen, wpływający w bezpośredni sposób na komórki kostne. Zanik kości jest wywołany jego brakiem. Menopauza to okres dla organizmu kobiety, kiedy może tracić nawet od czterech do siedmiu procent masy kostnej w trakcie roku! Kobiety przed 50 rokiem życiem, które już przestały miesiączkować i weszły w czas przekwitania, są szczególnie mocno narażone na doznanie ubytku masy kostnej, a w konsekwencji - osteoporozę.
- Starzenie się - wiek dojrzały. Proces starzenia jest dla człowieka naturalnym etapem w życiu. Warto jednak na wstępie podkreślić, że obejmuje on cały nasz organizm, w tym wszystkie komórki i narządy, ale również kości. Kobiety mają niestety znacznie gorszą sytuację niż mężczyźni, ponieważ utrata niezbędnych minerałów odbywa się dużo szybciej.
- Niedobory wapnia i witaminy D3. Postępujące i trudne do zatrzymania pogorszenie zdolności wchłaniania wapnia przez ludzki organizm, wpływa negatywnie na procesy odnawiania kości. Nie tylko sama produkcja witaminy D3 przez skórę, ale również jej przetwarzanie staje się coraz bardziej słabsze, a pogorszenie ogólnej sprawności fizycznej.
- Brak wysiłku i regularnej aktywności fizycznej. Długotrwałe leżenie w łóżku (związane najczęściej z ciężkimi schorzeniami), przyczynia się w duże mierze do niszczenia kości. Im więcej ćwiczeń i regularnie uprawianej formy aktywności, tym mocniejsze kości. Ruch powinien stać się obowiązkową częścią dnią. Koniecznością w życiu każdego seniora musi być odbywany codziennie, co najmniej dwudziestominutowy spacer (w przyjemnym otoczeniu zieleni) bądź serie ćwiczeń (na powietrzu lub w domu).
- Palenie tytoniu i nadużywanie alkoholu. Palenie tytoniu oraz spożywanie nadmiernych ilośc alkoholu działa toksycznie na organizm człowieka, w tym i na same komórki, które są składowymi kości. Nie dotyczy to jedynie osób w wieku dojrzałym, ale również młodszych i teoretycznie w pełni sił zdrowotnych. Jeśli palą papierosy i nadużywają alkoholu, ryzyko zachorowania na osteoporozę jest zdecydowanie większe aniżeli u osób, które prowadzą bardziej zdrowszy tryb życia.
Objawy osteoporozy
Osteoporoza jest nazywana “cichym złodziejem” z uwagi na swój niepozorny (z początku) przebieg. Wstępny etap choroby nie wiąże się właściwie prawie z żadnymi widocznymi na pierwszy rzut oka objawami. Często pojawia się ból kręgosłupa, który jednak nie jest na tyle charakterystyczny dla tej konkretnej choroby; przypisuje się go raczej wielu schorzeniom. Pierwszym poważniejszym znakiem, że z organizmem nie do końca jest wszystko w porządku, staje się złamanie (nadgarstka, kręgów kręgosłupa, kości udowej). Jeżeli chodzi jednak o złamanie kręgów, w większości przypadków chorzy nie odczuwają jednak dużych dolegliwości. Co istotne, powoduje niestety spore zmiany w samej postawie, stopniowo przyczyniając się do obniżenia sprawności całego organizmu. W momencie, gdy dochodzi już do poważniejszych złamań, kości chorego wyróżniają się najczęściej sporym poziomem odwapnienia.
Profilaktyka kluczem do walki z dynamicznym rozwojem osteoporozy
Gdy wcześniej wdrożymy odpowiednie działania profilaktyczne, mające na celu zapobiegać występowaniu i rozwojowi osteoporozy, możemy być zaskoczeni efektami, które jesteśmy w stanie uzyskać przy relatywnie niewielkim wysiłku. Oto kilka z niezwykle ważnych, profilaktycznych czynności, wykonywanych w kierunku ograniczenia ryzyka narażenia na zachorowanie.
- zwiększenie aktywności fizycznej, dzięki czemu kości zostaną wzmocnione,
- ograniczenie, a wręcz zupełne wyeliminowanie nałogów i używek
- zmiana diety (musi dostarczać właściwą dawkę wapnia w każdym posiłku, a zapotrzebowanie na jego ilość zwiększa się wraz z wiekiem, a także u kobiet przechodzących menopauzę),
- odpowiednie przygotowanie do ćwiczeń fizycznych (aby zminimalizować ryzyko możliwego złamania kości)
Poniżej przedstawiamy przykładowe zestawy aktywności i różne formy ruchu, w których mogą uczestniczyć seniorzy w ramach profilaktycznych działań, w swoim założeniu mających wspomóc działanie przeciwko osteoporozie.
1. gimnastyka/aerobik w wodzie
Jednym z ćwiczeń szczególnie zalecanym dla osób starszych jest tak zwany aqua aerobik, czyli gimnastyka w wodzie. Zmuszanie mięśni do większego podczas stawianego przez wodę oporu sprawia, że układ ruchu staje się silniejszy. Zyskuje się również większą wydolność. Basen jako aktywność fizyczna przeznaczona dla seniorów zwracających uwagę na możliwość doznanych urazów jest świetnym rozwiązaniem, ponieważ podczas ćwiczeń wykonywanych w wodzie, ryzyko upadku tak naprawdę spada do zera.
2. ruch na świeżym powietrzu
Osoby pragnące przeciwdziałać osteoporozie powinny spędzać jak najwięcej czasu na świeżym powietrzu. Warto pamiętać - bieganie i intensywna aktywność tego typu niestety potęguje ryzyko urazu, dlatego należy zadbać o to, aby wybrać nieco bardziej spokojną formę ruchu. Dobrym wyborem może okazać się spacer typu Nordic Walking - dzięki zachowaniu odpowiednich wytycznych podczas marszu, zostają zaangażowane nie tylko dolne, ale również górne partie mięśni seniora. Umiejętne wykorzystanie kijków wspiera dbanie o prawidłową postawę ciała. Seniorzy pamiętający o profilaktyce przeciw osteoporozie mogą również zdecydować się na rekreacyjne wycieczki rowerowe, jednak z uwzględnieniem osobistego stanu dyspozycji fizyczno-zdrowotnej. Przejażdżki na rowerze (odbywane w spokojnym, niezbyt forsującym organizm trybie), doskonale działają na mięśnie całego ciała.
3. Standardowe ćwiczenia dla seniorów
Standardowe, zwykłe ćwiczenia dla seniorów podobnie jak inne, wcześniej wspomniane formy aktywności potrafią świetnie sprawdzić się w momencie stosowania profilaktycznego systemu przeciw osteoporozie. Warto jednak pamiętać, aby ich program był ustalony w ścisłej współpracy z lekarzem prowadzącym, a także rehabilitantem.
Sprawdź inne artykuły o tematyce opiekuńczej, które pomogą w przygotowaniach do podjęcia nowych zleceń: https://dobrasztela.pl/kacik-opiekunki/aktualnosci/artykuly
