Zakładanie działalności gospodarczej w Niemczech (Gewerbe) przez opiekunki osób starszych

Działalność w Niemczech a działalność w Polsce

Europejska zasada swobody gospodarczej umożliwia obywatelom Polski oraz krajów członkowskich Unii Europejskiej, prowadzenie wszelkiej, legalnej działalności gospodarczej, a także osiedlania się w dowolnym kraju UE. Na mocy tej zasady wielu polskich przedsiębiorców decyduje się na założenie działalności na terenie Niemiec, ponieważ koszty prowadzenia firmy w Niemczech mogą być dużo niższe niż w Polsce.

Do głównych korzyści z założenia firmy w Niemczech należą:

• brak obowiązku opłacania składek ZUS i ubezpieczenia zdrowotnego - co do zasady, przedsiębiorca (właściciel firmy) nie ma obowiązku uczestnictwa w niemieckim systemie ubezpieczeń społecznych (odpowiednik polskiego ZUS), chyba że dodatkowo posiada w Niemczech miejsce zamieszkania;
• możliwość skorzystania z wysokiej kwoty wolnej od podatku (10 908 EUR w 2023 r.) – oznacza to, że osoby podlegające nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Niemczech od przychodów poniżej tej kwoty nie będą musiały odprowadzać podatku dochodowego. Dla porównania – w Polsce w 2023 r. kwota wolna od podatku wynosi w przeliczeniu ok. 6 300 EUR;
• brak obowiązku prowadzenia księgi przychodów i rozchodów;
• brak wymogu zameldowania w Niemczech- do zarejestrowania firmy jednoosobowej nie jest wymagane zameldowanie lub zamieszkanie w Niemczech. Dokumentami koniecznymi do rejestracji są dowód osobisty i aktualne potwierdzenie zameldowania;
• zwolnienie z opodatkowania w Polsce – uzyskiwane przez firmę dochody będą zwolnione z opodatkowania w Polsce, z zachowaniem progresji;
• możliwość świadczenia usług także na rzecz polskich podmiotów- posiadając firmę w Niemczech można świadczyć usługi także na rzecz polskich podmiotów, pod warunkiem, że istotna część działalności wykonywana jest w Niemczech;
• brak obowiązku otwierania niemieckiego konta bankowego - osoba prowadząca w Niemczech firmę nie ma obowiązku otwierania i prowadzenia niemieckiego konta bankowego - do tego celu wystarczające jest posiadanie rachunku bankowego w Polsce.

Zakładanie działalności w Niemczech czy zatrudnienie w polskiej firmie delegującej do pracy w Niemczech

Prowadzenie własnej działalności w Niemczech mogą rozważyć również osoby, które do tej pory były zatrudnione w polskich firmach delegujących pracowników do Niemiec.

Poza wspomnianymi już korzyściami, z których w tym wypadku największy wpływ na obniżenie kosztów (a co za tym idzie podwyższenie zysków) ma brak obowiązku opłacania składek ZUS oraz wyższa kwota wolna od podatku, warto również zwrócić uwagę na takie aspekty, jak:

• możliwość uzyskania wyższych zarobków, ze względu na brak kosztów pośrednictwa/agencji;
• brak uzależnienia od pracodawcy;
• większa swoboda w zakresie wyboru zleceń;
• możliwość uzyskania świadczeń Kindergeld od pierwszego miesiąca prowadzenia działalności (pod warunkiem podlegania nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu) – co do zasady osoby oddelegowane do pracy w Niemczech mogą starać się o przyznanie Kindergeld tylko jeżeli pracowały w Niemczech powyżej 6 miesięcy, w tym samym miejscu. Dla osób prowadzących działalność możliwość taka istnieje od początku, za każdy miesiąc, w którym wystawiały rachunki oraz otrzymywały wpływy na konto.
• Legalizacja pracy w Niemczech, jeżeli do tej pory wykonywana była „na czarno”

Praca „na czarno” a legalna działalność na Gewerbe

Ustawa z 2004 r. o zwalczaniu pracy na czarno i nielegalnego zatrudnienia (Schwarzarbeitsbekämpfungsgesetz)* definiuje jako pracę na czarno następujące sytuacje:

• wykonywania działalności gospodarczej albo rzemieślniczej przez osoby, które nie zgłosiły podjęcia działalności lub nie dokonały wpisu na listę rzemieślników (Handwerksrolle);
• wykonywania zlecenia, umowy o dzieło bez wystawienia rachunku/faktury;
• prowadzenie pozornej działalności gospodarczej (tzw. Scheinselbständigkeit), gdy faktycznie pracownik pracuje na umowę o pracę;
• podjęcie pracy przez osobę otrzymującą świadczenia socjalne (np. zasiłek dla bezrobotnych) bez powiadomienia o tym organu wypłacającego świadczenie;
• zatrudnianie pracowników w sposób naruszający przepisy podatkowe czy też przepisy ubezpieczenia socjalnego.

Część emigrantów wyjeżdżających w celach zarobkowych godzi się lub wybiera pracę na czarno. Działalność nierejestrowana oznacza większe zarobki, gdyż nie odprowadza się np. podatku lub składek zdrowotnych (w wypadku zatrudnienia na umowę o pracę), a także nie ma konieczności dopełnienia różnych formalności, związanych z pracą za granicą. Jednak czy warto podejmować takie ryzyko?

Praca na czarno w Niemczech nie jest wykroczeniem ale przestępstwem, za które płaci się wysokie grzywny oraz kary. Płaci je zarówno pracownik jak i pracodawca. Kara dla pracownika świadczącego prace na czarno to grzywna nawet do 5000 €, lub wydalenie z terytorium Niemiec wraz zakazem pracy. Liczba kontroli przeprowadzanych przez służby celne (Zollamt) jest coraz częstsza. Weryfikacji podlegają także kwestie podatkowe sprawdzane w Niemczech przez niemieckie urzędy skarbowe (Finanzamt).

Praca na czarno wiąże się z całym szeregiem konsekwencji zarówno odnośnie prawa cywilnego jak i karnego (kary grzywny czy pozbawienie wolności). Niezgodne z prawem wykonywanie działalności rzemieślniczej w znacznym rozmiarze może być ukarane karą pieniężną (grzywną) do wysokości 50.000 Euro. Karze o tej samej wysokości podlega zlecenie wykonania takiej pracy na czarno. W sytuacji jednoczesnego pobierania zasiłków socjalnych oraz wykonywania pracy na czarno państwo niemieckie dysponuje zakresem kar nawet do kary 3 lat pozbawienia wolności.​*

Ze względu na dotkliwe kary, grożące za wykonywanie pracy na czarno, a także stosunkowo niedużą ilość formalności związanych z założeniem firmy w Niemczech, ryzyko podjęcia pracy nielegalnej wydaje się niewspółmiernie duże w stosunku do możliwych do osiągnięcia korzyści.

Ryzyko i trudności związane z zakładaniem działalności w Niemczech

Prowadzenie każdej firmy niesie ze sobą ryzyko, jednak w przypadku jednoosobowej działalności w Niemczech jest ono w pewnym stopniu zminimalizowane, w szczególności ze względu na brak obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie przez osoby niezamieszkałe w kraju.

Głównymi trudnościami formalnymi, z którymi spotykają się Polacy prowadzący firmę w Niemczech, jest konieczność złożenia rocznego rozliczenia podatku dochodowego. W tej sprawie najlepiej skorzystać z pomocy profesjonalnego doradcy podatkowego lub kancelarii prawnej, która zadba o wszystkie formalności oraz będzie prowadzić ewentualne wyjaśnienia z niemieckim urzędem skarbowym.

Ponadto istotne jest, aby nie ignorować pism, które otrzymuje się z niemieckich urzędów i instytucji, w tym w szczególności z urzędu skarbowego. Warto pamiętać, że im szybsza reakcja, tym większa szansa na pomyślne załatwienie sprawy. Jeżeli pismo jest niezrozumiałe, dobrym rozwiązaniem jest zwrócić się do prawnika, który wyjaśni wątpliwości i podejmie konieczne działania.

W zakresie osobistego ryzyka warto posiadać ubezpieczenie OC, na wypadek ewentualnych szkód spowodowanych w wyniku prowadzenia działalności. Istotne jest również zawarcie odpowiedniej umowy z podopiecznym oraz zadbanie o potwierdzenie jej wykonania.

Jak założyć firmę w Niemczech – krok po kroku

Do założenia firmy jako opiekunka osób starszych w Niemczech potrzebne są:

1. adres siedziby na terenie Niemiec – jest to miejsce traktowane przez niemieckie urzędy jako tzw. „zakład podatkowy”. Jeżeli przedsiębiorca nie dysponuje takim adresem, może zwrócić się do jednej z wielu firm działających na rynku niemieckim, specjalizujących się w podnajmowaniu lokali na potrzeby biurowe dla zagranicznych przedsiębiorców. W przypadku opiekunek osób starszych (ze względu na charakter pracy, która zwykle jest świadczona w domach osób, którymi się opiekują) nie jest wymagane przebywanie oraz wykonywanie czynności zarobkowych pod tym adresem. Ważne jest, aby spisac umowę najmu – będzie potrzebna podczas składania dokumentów do urzędu skarbowego.
2. dokumenty składane w niemieckim urzędzie ds. działalności gospodarczej – Gewerbeamt:
3. wypełniony formularz Gewerbe Anmeldung (ten formularz urząd podbija pieczątką i odsyła do przedsiębiorcy);
4. zaświadczenie o zameldowaniu w Polsce, pozyskane z urzędu gminy, wraz z tłumaczeniem na język niemiecki;
5. kopia dowodu osobistego.

Opłata urzędowa za rejestrację Gewerbe wynosi 26 EUR.

3. dokumenty składane w niemieckim urzędzie finansowym – Finanzamt:
   1. wypełniony formularz Fragebogen zur steuerlichen Erfassung;
   2. formularz o zwolnieniu z podatku VAT – Zusatzfragebogen Betriebssteuern;
   3. kopia formularza Gewerbe Anmeldung z pieczątką Gewerbeamt;
   4. kopia dowodu osobistego;
   5. kopia umowy najmu lokalu (siedziba firmy).

Podczas zakładania działalności zajmującej się opieką osób starszych, firma będzie automatycznie zarejestrowana w IHK (Izbie Przemysłowo-Handlowej).

Po złożeniu powyższych wniosków, można od razu rozpocząć działalność. Po akceptacji wniosku złożonego w urzędzie skarbowym, zostaje przyznany numer podatkowy (SteuerNr), który należy umieszczać na wystawianych przez siebie rachunkach.

Uwaga! Informacje podane w tym artykule dotyczą działalności zwolnionej z podatku VAT (tzw. Kleinunternehmer). Aby spełniać warunki do prowadzenia takiej działalności, przychody w ciągu roku rozliczeniowego nie mogą przekroczyć 22 tys. EUR.

opracowała:

Olga Markowska-Łukowiak

*źródło: https://www.pesla.pl/pracanaczarno.html

________________________________________________________

KANCELARIE PEŚLA

Adwokat Niemiecki (Rechtsanwalt) LL.M.
Radca Prawny (Prozessvertreter PL)

Jesteśmy kancelarią polsko-niemiecką z wieloletnim doświadczeniem. Naszymi klientami są głównie Polacy zatrudnieni na etatach lub prowadzący własną działalność gospodarczą (Gewerbe) w Niemczech. Prowadzone przez nas sprawy dotyczą niemieckiego systemu prawnego, w głównej mierze: prawa pracy, podatków i zasiłków.

Pomagamy zarówno przedsiębiorcom, jak i osobom prywatnym. Klientom indywidualnym pomagamy w zakładaniu i prowadzeniu działalności jednoosobowej, wykonujemy rozliczenia roczne, pozyskujemy świadczenia rodzinne (Kindergeld).

Do każdej prowadzonej przez nas sprawy podchodzimy w sposób indywidualny, uwzględniając sytuację danego klienta –  zarówno majątkową, zawodową, rodzinną, jak również kwestie rezydencji i obszar działalności. 

Właścicielem Kancelarii jest Krzysztofa Peśla - adwokat niemiecki (Rechtsanwalt) LL.M. i polski radca prawny (Prozessvertreter PL), który jest wpisany na listę niemieckich adwokatów Izby Adwokackiej w Schwerin oraz na listę Radców Prawnych Okręgowej Izby Radców Prawnych w Szczecinie - nr wpisu SZ-1656.

Nasz zespół obecnie liczy 8 osób.

Z jakimi sprawami zgłaszają się do nas klienci?

• Pomoc w wyborze formy działalności w Niemczech.
• Rejestracja firmy w Niemczech.
• Udostępnienie adres oraz obsługa biura w Niemczech.
• Doradztwo prawne i podatkowe.
• Reprezentacja przed Sądami i Urzędami.
• Rozliczenie PIT i VAT oraz prowadzenie księgowości w Niemczech.
• Uzyskanie Kindergeld.
• Sporządzanie i weryfikacja umów cywilnoprawnych.
• Zasiłki i emerytury z Niemiec.

Więcej informacji uzyskasz na stronie internetowej www.pesla.pl