Stwardnienie rozsiane
przyczyny choroby
Wiecie jak opiekować się osobą chorą na stwardnienie rozsiane? Zapraszamy do przeczytania artykułu na ten temat...
28 marca 2019
Stwardnienie rozsiane - przyczyny choroby
Choć stwardnienie rozsiane uważane jest w dużej mierze za schorzenie dotykające ludzi w relatywnie młodym wieku (według statystyk najczęściej występuje u osób, które nie przekroczyły jeszcze czterdziestego roku życia), to jego diagnoza i przebieg w wieku późniejszym mogą być dla starszego organizmu naprawdę trudne. U przeważającej większości chorych stwardnienie rozsiane występuje w postaci remisyjno-rzutowej - co oznacza, że w trakcie choroby zdarzają się zróżnicowane okresy pogorszenia oraz poprawy. Dlatego tak istotnym jest, aby opiekunka wyjeżdżająca za granicę do pracy z seniorem miała przynajmniej podstawy wiedzy o tym niezwykle złożonym schorzeniu.
Stwardnienie rozsiane jest uznawane za chorobę nieuleczalną, która atakuje centralny układ nerwowy. Schorzenie powoduje ogromne spustoszenie w całym organizmie, dochodzi do upośledzenia układu odpornościowego i zaburzenia wielu funkcji neurologicznych. Niestety, dokładne przyczyny tego przewlekłego schorzenia nie zostały do dzisiejszego dnia w pełni określone. Przyjmuje się, że kluczowy aspekt choroby to jej autoimmunologiczny charakter, związany z reakcją ofensywy wykonanej przez układ odpornościowany danego organizmu w kierunku własnych komórek nerwowych. Część naukowców łączy przyczyny występowania stwardnienia rozsianego między innymi z niedoborem witaminy D lub różnego rodzaju zakażeniami wirusowymi. Opisano grupę czynników środowiskowych, które również mogą stanowić pewien procent przyczyny występowania stwardnienia rozsianego. Należą do nich między innymi:
- czynnik geograficzny - szacuje się, że na chorobę częściej zapadają osoby, które mieszkają w dalszej odległości od równika. Uważa się, że ryzykiem obarczone są zwłaszcza populacje europejskie zamieszkujące północną część kontynentu. W związku z tym, niedobór witaminy D jako powiązana przyczyna występowania choroby znajduje w tym momencie spore uzasadnienie ze względu na charakterystyczne dla tego rejonu tendencje pogodowe (mała ilość słońca na przestrzeni całego roku).
- czynnik genetyczny - choć stwardnienie rozsiane nie jest uważane za chorobę dziedziczną, to należy nadmienić, iż badania wykazały, że pewne możliwe warianty genetyczne zwiększają ryzyko wystąpienia choroby. Większą szansą na zachorowanie obarczone są osoby, które figurują jako krewni kogoś, u kogo zdiagnozowano już stwardnienie rozsiane (szczególnie ci spokrewnieni w najbliższej linii). Mimo wszystko, na podstawie współcześnie przeprowadzonych badań wiadomo, że dziedziczność nie może być traktowana jako czynnik bezpośrednio decydujący o czyimś zachorowaniu.
- czynnik zanieczyszczeń - istnieje wiele drobnoustrojów postrzeganych jako potencjalne zagrożenie - czynnik zapalny uczestniczący w procesie rozwoju stwardnienia rozsianego, natomiast żaden z nich do tej pory nie jest zaliczany jako czynnik powodujący tę chorobę. Prawdopodobnym wyjaśnieniem tego zjawiska jest tak zwana hipoteza higieny oraz rozprzestrzeniania drobnoustrojów w całym organizmie. Wedle jej założenia, zagrożenie związanymi z pewnymi czynnikami zakaźnymi na wczesnym etapie życia człowieka służy zabezpieczeniu i ochronie przed zakażeniem ponownym.
- czynnik wirusowy - zdaniem innych badaczy, istnieją wirusy (np. mononukleozy, ospy wietrznej/półpaśca, których obecność w szczepionce podawanej przeciwko zapaleniu wątroby ma szansę mieć pewien związek z potencjalnym pojawieniem się stwardnienia rozsianego bądź też zaostrzeniem aktualnych objawów w danym stadium choroby. Hipoteza tego typu nie została mimo to do dzisiaj oficjalnie potwierdzona.
Początkowe objawy stwardnienia rozsianego
Z uwagi na fakt, że stwardnienie rozsiane to choroba autoimmunologiczna, nieuleczalna, charakteryzująca się niekiedy dużą radykalnością zmian, jeśli chodzi o okresy poprawy i pogorszenia, trudno w jednoznaczny sposób zdefiniować wszystkie właściwe jej objawy. Niestandardowy przebieg choroby sprawia, że wiążące dla rozpoznania są tak naprawdę pierwsze znaczące objawy. Możemy do nich zaliczyć między innymi:
- ogólne osłabienie całego organizmu
- parastezje (odczuwalne drętwienia i mrowienie, w jednej bądź wszystkich kończynach, a dodatkowo - zaburzenia czucia powierzchownego (np. przeczulica) i głębokiego,
- objaw Lhermitte'a - polegający na odczuciu przez pacjenta przebiegania "prądu" w dół kręgosłupa podczas pochylania głowy do przodu,
- pozagałkowe zapalenie nerwu wzrokowego, które wynika ze zniszczenia osłonki mielinowej nerwu. Ona jest zastępowana tkanką glejową, czego konsekwencją staną się następujące objawy występujące u chorego: ból oka, nagłe pogorszenie widzenia, rozpoznawania barw,
- stałe lub przejściowe trudności w oddawaniu moczu i stolca,
- duże rozchwianie emocjonalne i częste zmiany w skrajności nastrojów,
- poprzeczne zapalenie rdzenia kręgowego - jego specyfika to nagłe pojawienie się np. niedowładów w kończynach dolnych, któremu towarzyszy nietrzymanie moczu i stolca; może pojawić się także stopniowo narastający niedowład kończyn dolnych,
- zaburzenia koordynacji ruchowej,
- trudności z całkowitym utrzymaniem równowagi,
- zawroty głowy, nerwobóle, a nawet zaburzenia czucia w całej twarzy, widzenie nieostre oraz podwójne,
- zaburzenia mowy,
- nasilanie się objawów po wysiłku fizycznej lub w podwyższonej temperaturze (“nienaturalne” i nieadekwatne zmęczenie organizmu)
Programy rehabilitacyjne dla osób, u których zdiagnozowano stwardnienie rozsiane
Jak już wcześniej zostało wspomniane, stwardnienie rozsiane to choroba nieuleczalna, dla której nie ma stworzonej stworzonej jednolitej terapii obejmującej wszystkich pacjentów. Leczenie w dużej mierze opiera się na walce z objawami oraz możliwie jak najbardziej intensywnym stawianiu oporu odpowiedzi autoimmunologicznej od organizmu. Istnieją natomiast specjalne programy rehabilitacyjne, które w swoim założeniu mają wspomóc osoby dotknięte stwardnieniem rozsianym, uwzględniając oczywiście różny etap choroby. Opiekunka jak najbardziej powinna zajmować się koordynacją (w ujęciu logistycznym) przebiegu tego typu zajęć, jeśli pod jej opieką jest podopieczny zmagający się z tą wyjątkowo trudną pod wieloma względami chorobą. Specjalne programy rehabilitacyjne, tworzone pod okiem lekarskich specjalistów i autorytetów w swoich dziedzinach, zawierają między innymi następujące formy zajęć:
- Fizjoterapia - prowadzący zajęcia fizjoterapeucji dbają o zapewnienie ludziom chorującym na stwardnienie rozsiane ważnej umiejętności utrzymania swoje ciała w podstawowym i maksymalnym dla nich ruchu lub ewentualnej pracy nad przywróceniem funkcji, które zaczęły szwankować bądź nawet zanikać
- Specjalistyczna terapia zajęciowa: prowadzona przez dyplomowanych terapeutów i wykorzystująca elementy pracy oraz zabawy w grupie. Ma na celu zapobieganie postępującej niepełnosprawności, a także rozwijanie konkretnych umiejętności u pacjenta.
- Terapia i ćwiczenia mowy: zajęcia umożliwiające pacjentowi pracę nad artykulacją i panowaniem nad mową - prowadzone przez fachowców w profesjonalny sposób, a przede wszystkim - w regularnym trybie - pozwalą na zachowanie zdolności mówienia na normalnym poziomie albo przynajmniej zmniejszenie tendencji ku negatywnym, wywołanym przez chorobę zmianom.
- Rehabilitacja określana jako poznawcza: przygotowana pod okiem neurologów i psychologów, ale również psychoterapeutów, w swoim założeniu ma za zadanie pomóc ludziom dotkniętym schorzeniami stwardnienia rozsianego radzić sobie z trudnościami w myśleniu i kształcie własnej percepcji.
- Rehabilitacja typologiczna - zawodowa: daje szansę podniesienia własnych kwalifikacji na rynku pracy i pozwala budować, planować karierę zawodową pomimo braku dyspozycji zdrowotnej. Taka rehabilitacja jest szczególnie istotna dla cierpiących na chorobę osób młodszych, w przypadku seniorów program zostaje jednak odpowiednio dostosowany i zakłada podjęcie walki o nie wykluczanie ich z życia społecznego, dając rozmaite alternatywy w postaci klubów zrzeszających starszych podopiecznych o podobnych do siebie zainteresowania, gdzie w sprzyjających warunkach mogą dalej je rozwijać.
Sprawdź inne artykuły o tematyce opiekuńczej, które pomogą w przygotowaniach do podjęcia nowych zleceń: https://dobrasztela.pl/kacik-opiekunki/aktualnosci/artykuly
